اَلْعَرْجَاءُ [el-ʹarcâ΄] (حَمْرَاءُ [ḩamrâ΄] vezninde) Bu dahi ضَبُعٌ [ḋabuʹ] ismidir. Şürrâhın beyânı üzere zikr olunan عُرْجُ [ʹurc] ve عُرَاجُ [ʹurâc] ism-i cins gibi olmakla vâhid ve cemʹine ıtlâk olunur. Ve gâhî tâ-yı vahdetle vâhidine ıtlâk olunur. Ve عَرْجَاءُ [ʹarcâ΄] kelimesi ki fi’l-asl mü΄ennestir, müzekker ve mü΄ennese ıtlâk olunur; müzekkerinde أَعْرَجُ [aʹrec] denmez. Ve burada mü΄ennes, müzekker üzere taglîb olunmuştur. Ḩarîrî, Durre’de bu vech üzere beyân eylemiştir ki usûl-i muttaridedendir ki dâ΄imâ müzekker asâletine binâ΄en mü΄ennes üzere taglîb olunur, illâ iki mâddede ber-ʹakstir: Biri تَارِيخٌ [târîḣ] mâddesinde ki leyâlî eyyâm üzere mugallibedir, esbak olduğuna mebnî ve biri ضَبُعٌ عَرْجَاءُ [ḋabuʹun ʹarcâ΄u] mâddesidir, zîrâ ضَبُعٌ [ḋabuʹ] mü΄ennesine mahsûs olan ismdir, müzekkerine ضِبْعَانٌ [ḋibʹân] denir ḋâd’ın kesriyle, niteki mü΄ellif dahi bu kavli tercîh eylemiştir. Gerçi Şihâb şerhinde bunu baʹzı lügate tahsîs eylemiştir, lâkin ekser-i usûlde kavl-i mezbûr ercahtır. Pes عَرْجَاءُ [ʹarcâ΄] müzekker ve mü΄ennese ıtlâk olunur. Ve sebeb-i tesmiye semiz olup mefâsılları gevşek olduğundan nâşî reftârlarında aksak hey΄etinde temâyül olduğuna mebnîdir. Ve fi’l-asl vasf olup gâhî ism olarak yalnız عَرْجَاءُ [ʹarcâ΄] dahi ıtlâk olunur, galebe-i istiʹmâl sebebiyle.
اَلْعَرْجَاءُ [el-ʹarcâ΄] (ʹayn’ın fethi ve râ’nın sükûnuyla) Sırtlan dedikleri cânver ki ona yeleli kurt dahi derler.
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı