Kamus-ı Muhit - ذو النون maddesi

ذُو النُّونِ [Žu’n-nûn] Yûnus Peygamber ʹalâ-nebiyyinâ ve ʹaleyhi’s-selâm hazretlerinin lakab-ı şerîfleridir. Ve ʹArabdan bir adamın kılıcı ismidir ki balık hey΄etinde masnûʹ idi.

Vankulu Lugatı - ذو النون maddesi

ذُو النُّونِ [Žu’n-Nûn] (nûn’un kezâlik zammı ve meddiyle) Yûnus b. Mettâ’nın ʹaleyhi’s-selâm lakabıdır. Ve مَتَّى [Mettâ] حَتَّى [ḩattâ] vezni üzere Yûnus Nebî’nin babası adıdır. Ve

نُونٌ [nûn] Hurûfü’l-muʹcemden bir harftir, yaʹnî maʹnâya delâlet etmeyen hurûf-ı hecâdandır. Ve bu hurûf-ı ziyâdeden dahi olur. Ve gâh olur te΄kîd için fiʹl-i müstakîlin âhirine dahi ilhâk olunur, lâm-ı kasemden sonra; ke-kavlike: وَاللهِ لَأَضْرِبَنَّ زَيْدًا Ve emrin ve nehyin âhirine dahi dâhil olur; tekûlu: أَضْرِبَنَّ زَيْدًا وَلَا تَضْرِبَنَّ عَمْرًوا Ve istifhâmdan sonra dahi dâhil olur; tekûlu: هَلْ تَضْرِبَنَّ زَيْدًا Ve şarttan sonra dahi dâhil olur, tekûlu: أَمَا تَضْرِبَنَّ زَيْدًا إِضْرِبْهُ Kaçan إِنْ üzerine مَا ziyâde kılsan fiʹl-i şart üzerine dahi nûn-ı te΄kîd ziyâde kılarsın. Kâlallâhu taʹâlâ: ﴿فَإِمَّا تَثْقَفَنَّهُمْ فِي الْحَرْبِ فَشَرِّدْ بِهِمْ مَنْ خَلْفَهُمْ﴾ (الأنفال، 57) Ve tesniyesinde لَتَضْرِبَانِّ زَيْدًا يَا رَجُلَانِ dersin ve cemʹinde يَا رِجَالُ إِضْرِبُنَّ زَيْدًا dersin bâ’nın zammı ile ve يَا امْرَأَةُ إِضْرِبِنَّ زَيْدًا dersin bâ’nın kesri ile ve يَا نِسْوَةُ إِضْرِبْنَانِّ زَيْدًا dersin. Ve bunun aslı إِضْرِبْنَنَّ idi üç nûn’la, pes nûn’ların beynin elifle fasl ettikten sonra tesniyeye teşbîhen nûn’u meksûr kıldılar. Ve gâh olur nûn-ı te΄kîd-i hafîfe dahi olur, müşeddede olduğu gibi lâkin hafîfeye sâkin mukârin olsa sâkıt olur. Ve onun üzerine vakf etsen mâ-kabli meftûh oldukta elife kalb olunur. Ve gâh olur hâlet-i vaslda hazf olunur. Ve muhaffefe her müşeddede dâhil olduğu yere dâhil olur, illâ iki mevziʹe dâhil olmaz ki o iki mevziʹin biri tesniyedir; nahvu: يَا رَجُلَانِ إِضْرِبَانِّ زَيْدًاVe biri cemʹ-i mü΄ennestir; nahvu: يَا نِسْوَةُ إِضْرِبْنَانِّ زَيْدًاZîrâ bu iki mevziʹe müşeddededen gayrısı sâlih olmaz nûn-ı tesniyeye mültebis olmasın diye vakf hâlinde ve bu mevziʹlerde Yûnus hafîfenin duhûlün câ΄iz görmüştür, lâkin kavl-i evvel ecveddir.