Kamus-ı Muhit - نرد maddesi

اَلنَّرْدُ [en-nerd] (فَرْدٌ [ferd] vezninde) Laʹib-i maʹrûf adıdır ve bu Fârisîden muʹarrebdir. Mülûk-i Fürs’ten Erdeşîr b. Bâbek vazʹ ve ihtirâʹ eylemiştir. Onun için ona izâfetle nerd-i Şîr derler. Mü΄ellif garîb izâfe eylemiştir. Kütüb-i tevârîhte mübeyyen olduğu üzere asl-ı laʹib-i mezbûr iki zara mahsûs idi ki كَعْبَتَيْنِ [kaʹbeteyn] dedikleridir. Ve bu Erdeşîr ihtirâʹıdır. Baʹdehu sâ΄ir pulları ve laʹbında olan şîveleri Büzürcmihr ihtirâʹ eyledi. Ve laʹib-i mezbûr yedi gûnedir: “fârid” ki “ferîd” dahi derler, “ziyâd” ve “sitâre” ve “hâne-gîr” ve “tavîl” ki hâlen tavla taʹbîr ettikleridir, bu diyârlarda o müteʹareftir ve “deh-hezâr” ve “mansûbe”dir. Kaldı ki bu diyârlarda “gül-bahâr” ve “küst” dedikleri envâʹ-ı mezkûreden iki gûnesidir ki ismleri mübeddeldir. Ve

نَرْدٌ [nerd] Bir gûne çuval adıdır ki dibi vâsiʹ ve yukarısı mahrûtî olur. Hurmâ yaprağından örülüp dikildikten sonra etrâfına serâser lîften örülmüşşerit sarıtmakla taş gibi muhkem ve metîn olup direk gibi dikine durur ve aslâ devrilip yıkılmaz. Hurmâ devşirimi vaktinde onunla hurmâ nakl ederler. Ve

نَرْدٌ [nerd] Bir gûne terkîb adıdır ki tılâ vechiyle onunla müdâvât olunur. Bu terkîb zımâdât envâʹındandır. Etıbbânın kurs-ı nerdî dedikleridir ki sandal-ı ahmer ve fevfel ve şiyâf-ı mâmisâ ve esfîdâc-ı kalʹî ve gül-i Ermenî ve bezr-i benc ve murdâsenc ve havlân-ı Mekkî ve bûş-ı Derbendi ve râvende ve bir cüz΄ lifâf kökü ve afyon yarımşar cüz΄ su ile karıştırıp tavla zarı gibi tertîb eyledikten sonra kişniş suyu ve gül-âb ve sirke ile zımâd ederler, cemîʹ-i evrâm-ı hârreye nâfiʹdir.