اَلْأَسُّ [el-ess] (hemzenin harekât-ı selâsı ve sîn’in teşdîdiyle) ve
اَلْأَسَاسُ [el-esâs] (سَحَابٌ [seḩâb] vezninde) ve
اَلْأَسَسُ [el-eses] (سَبَبٌ [sebeb] vezninde) Binânın temeline denir; yukâlu: بَنَى بَيْتَهُ عَلَى أَسِّهِ وَأَسَاسِهِ وَأَسَسِهِ أَيْ عَلَى أَصْلِهِ Ve أُسٌّ [uss]un cemʹi إِسَاسٌ [isâs] gelir hemzenin kesriyle, عُسٌّ [ʹuss] ve عِسَاسٌ [ʹisâs] gibi ve أَسَاسٌ [esâs]ın cemʹi أُسُسٌ [usus] gelir zammeteynle, قَذَالٌ [ḵažâl] ve قُذُلٌ [ḵužul] gibi ve أَسَسٌ [eses]in cemʹi أَسْئَاسٌ [es΄âs] gelir; سَبَبٌ [sebeb] ve أَسْبَابٌ [esbâb] gibi. Ve her şey΄in asl ve mebnâsına ıtlâk olunur; ve minhu yukâlu: كَانَ ذَلِكَ عَلَى أَسِّ الدَّهْرِ بِحَرَكَاتِ الثَّلاَثِ أَيْ عَلَى قِدَمِهِ وَوَجْهِهِ Yaʹnî “Zamân-ı kadîmden beri olduğu tarz ve cihet üzere oldu.”
اَلْأُسُّ [el-uss] (hemzenin zammıyla) Temele denir ki zikr olundu. Ve sac ayakları aralıklarında kalan kül bakiyyesine ıtlâk olunur. Ve insânın kalbine ıtlâk olunur, rahimde ibtidâ mütekevvin olduğu için; yukâlu: لَهُ أُسٌّ سَلِيمٌ أَيْ قَلْبٌ وَقَدْ أُطْلِقَ عَلَيْهِ لِأَنَّهُ أَوَّلُ مُتَكَوِّنٍ فِي الرَّحِمِ Ve her nesnenin eser ve nişânına ıtlâk olunur.
اَلْأَسُّ [el-ess] (hemzenin fethiyle) Koyunu sürüp إِسْ إِسْ demek.
اَلْأُسُّ [el-uss] (hemzenin zammı ve sîn’in teşdîdiyle) Binânın temeli, أَصْلُ الْبِنَاءِ maʹnâsına.
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı