Kamus-ı Muhit - البراجم maddesi

اَلْبَرَاجِمُ [el-Berâcim] بُرْجُمَةٌ [burcumet]in cemʹidir. Ve Ḩanżale b. Mâlik b. Temîm evlâdından bir kavm ismidir; ve minhu’l-mesel: “إِنَّ الشَّقِيَّ وَافِدُ الْبَرَاجِمِ” Aslı budur ki ʹAmr b. Hind nâm emîrin Benû Dârim b. Mâlik b. Ḩanżale’den bir kimse birâderini katl eylemekle ʹAmr onlardan yüz nefer kimseyi ihrâk bi’n-nâr eylemek bâbında yemîn eylemekle doksan dokuz neferine dest-res olup ihrâk eyledi. Bir gün Berâcim dedikleri kavm-i mezbûrdan bir kimse o semtten güzerân ederken ʹAmr o hılâlde yine birisini ihrâk eder olmakla mezbûrun meşâmmına et râyihası gelmeğin emîr biryân tabh ettiriyor, şundan biz dahi hisse-yâb-ı tenâvül olalım diyerek vardıkta ʹAmr o şahstan nâm ve şânını su΄âl eylemekle mezbûr dahi Berâcim’den olduğunu ifâde ettikte hemân ahz ve ihrâk eylemekle yüz neferi tekmîl eyledi. Kemâl-i mertebe hırsından kendiyi mehlekeye düşüren kimse hakkında darb olunur. Ve Heyyâc el-Burcumî tâbiʹîndendir. Ve Ḩafṡ b. ʹİmrân ve Muḩammed b. Ziyâd ve Sinân b. Hârûn ve ʹAmr b. ʹÂṡim el-Burcumiyyûn muhaddislerdir;bunlarda bâ’nın fethi lahn ve hatâdır.

Vankulu Lugatı - البراجم maddesi

اَلْبَرَاجِمُ [el-berâcim] (bâ’nın fethi ve cîm’in kesriyle) Cemʹi, boğunlar maʹnâsına. Ve onlar şol boğunlardır ki bir kimse yumruğun yumsa onlar mürtefiʹ olurlar. Ve

بَرَاجِمُ [Berâcim] Benî Temîm’den bir kavmin ismidir. Ebû ʹUbeyde eyitti: بَرَاجِمُ [berâcim] Ḩanżale evlâdından beş kimsenin ismidir. Ve fi’l-meseli: “إِنَّ الشَّقِيَّ وَافِدُ الْبَرَاجِمِ” [Ve] شَقَى [şeḵâ] şîn’in ve ḵâf’ın fethiyle bed-baht olmak ve وَافِدٌ [vâfid] elçi maʹnâsınadır. Ve bunun beyânı budur ki ʹAmr b. Hind, Benî Dârim’den doksan dokuz kimse ihrâk bi’n-nâr etmişti. Ve onlardan yüz kimse ihrâk etmesine yemîn etmişti karındaşı Esʹad b. Munžir’in kanı mukâbilesinde. Berâcim tâ΄ifesinden biri o aradan geçip biryân râyihasın aldıve şöyle zann etti ki melik ziyâfet etmiştir, yoldan sapıp ondan hisse ricâ ettikte, ona “Sen ne kavmdensin?” diye su΄âl edicek Berâcim’denim diye cevâb verdiği hâlde onu dahi âteşe salıp mi΄eyi tekmîl ettiklerinde bu mesel darb olundu. Ve bundan ʹArab tâ΄ifesi ʹAmr b. Hind’e Muḩarriḵ diye tesmiye kıldılar.