Kamus-ı Muhit - البشق maddesi

اَلْبَشْقُ [el-beşḵ] (bâ’nın fethi ve şîn-i muʹcemenin sükûnuyla) Değnekle vurmak maʹnâsınadır; yukâlu: بَشِقَهُ بِالْعَصَا وَبَشَقَهُ بَشْقًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ وَالثَّانِي إِذَا ضَرَبَهُ Ve kıya kıya bakmak maʹnâsınadır; yukâlu: بَشَقَ فُلاَنٌ إِذَا أَحَدَّ النَّظَرَ Ve fî hadîsi’l-istiskâ΄ min Ṡaḩîḩi’l-Buḣârî: “لَمَّا دَعَا النَّبِيُّ عَلَيْهِ الصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ بِالْمَطَرِ اسْتَمَرَّ أُسْبُوعًا فَأَتَى رَجُلٌ إِلَيْهِ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللهِ بَشِقَ الْمُسَافِرُ وَمُنِعَ الطَّرِيقُ” أَيْ تَأَخَّرَ وَلَمْ يَتَقَدَّمْ أَوْ حُبِسَ أَوْ مَلَّ أَوْ عَجَزَ عَنِ السَّفَرِ لِكَثْرَةِ الْمَطَرِ كَعَجْزِ الْبَاشِقِ عَنِ الطَّيَرَانِ فِي الْمَطَرِ أَوْ كَعَجْزِهِ عَنِ الصَّيْدِ فَإِنَّهُ يُنَفِّرُ وَلاَ يَصِيدُ أَوِ الصَّوَابُ لَشِقَ بِاللاَّمِ أَوْ لَثِقَ بِالثَّاءِ الْمُثَلَّثَةِ أَوْ مَشِقَ Yaʹnî yağmurun kesretinden ebnâ-i sebîl gerilendiler yâ habs olundular yâhûd eğlenmekten usandılar yâhûd yağmurda atmaca kuşunun uçmaktan ʹaczi gibi yâ şikârdan bizzât ʹaczi gibi halk seyr ve seferden ʹâciz oldular. Yâhûd bu rivâyet lahn olmakla savâb olan لَشِقَ olmaktır lâm’la yâhûd لَثِقَ olmaktır ki çamura battılar demektir yâhûd مَشِقَ olmaktır ki kuʹûddan uylukları birbirine yapışıp kaldılar demektir. Şârih der ki mü΄ellif لَشِقَ mâddesini mevziʹinde zikr eylememekle sîn-i mühmeleden musahhaf olur ki لُسُوقٌ [lusûḵ]tan me΄hûz olur, yapışıp kaldılar demektir. Pes vech-i evvele göre بَشْقٌ [beşḵ] te΄ehhür ve habs ve melâl ve atmacalanmak maʹnâlarına olur.