Kamus-ı Muhit - جهيزة maddesi

جَهِيزَةُ [Cehîzet] (سَفِينَةٌ [sefînet] vezninde) Bir şaşkın raʹnâ hatun adıdır. ḣقَطَعَتْ جَهِيزَةُ قَوْلَ كُلِّ خَطِيبٍḢ meselinin menşe΄idir. Aslı budur ki iki kabîle miyânında dem ve diyete dâ΄ir bir mâdde olmakla kabîle-i uhrâdan niçe kimseler maktûl tarafına gelip diyete irzâ΄ eylemek bâbında nushu mutazammın hutbe inşâdına âgâz eylediler. Cehîze-i mezbûre kabîle-i mezkûre nisvânından olmakla müstemiʹîn gürûhunda idi. Esnâ-i hutbede ʹacâyibdendir ki “Maktûlün velîsi kâtile zafer-yâb olmakla katl eyledi” demekle cümlesi deliden uslu haber fehvâsınca ḣقَطَعَتْ جَهِيزَةُ قَوْلَ كُلِّ خَطِيبٍḢ deyip tarh-ı mâdde eylediler. Ve

جَهِيزَةُ [cehîzet] Sibâʹdan kurdun, ʹalâ-kavlin dişi kurdun yâhûd dişi sırtlanın yâhûd dişi ayının yâhûd eniğinin ʹalemidir. Ve başka bir oğuz hatunun ismidir ki Şebîb-i Ḣâricî’nin vâlidesi idi, sebâyâdan olmakla Şebîb’in pederi iştirâ ve istifrâş edip Şebîb’e hâmil oldu. Rahiminde harekete başladıkta ne olduğunu idrâk eylememekle akribâlarına “Karnımda bir nesne hareket ediyor, karnımı delmek istiyor!” diye şikâyet eder idi. Bu cihetle beynlerinde ḣأَحْمَقُ مِنْ جَهِيزَةَḢ mesel oldu. Yâhûd cehîzet-i mezkûreden murâd dişi kurttur, zîrâ kendi yavrusunu terk edip sırtlanın yavrusunun emzirir, onun için yavrulu sırtlan sayd olundukta yavrusuna kurd kefîldir diye mübâlât eylemezler.

Vankulu Lugatı - جهيزة maddesi

جَهِيزَةُ [Cehîzet] (cîm’in fethi ve hâ’nın kesri ve meddiyle) Bir ʹavretin ismidir ki hamâkate nisbet olunur. İbnu’s-Sikkît eyitti: Mezbûre Şebîb el-Ḣâricî’nin vâlidesidir, onun babası onu esîr oldukta satın alıp onunla cimâʹ edip veled hâsıl oldu. Veled karnında deprendikçe karnımda bir nesne var, karnımı delmek ister der idi. Bu sebebden “أَحْمَقُ مِنْ جَهِيزَةَ” mesel oldu.