Mü΄ellifin اَلنُّسْخَةُ الْمَعْمُولَةُ لِلْجَمَاعَاتِ kavlinde cemâʹatten murâdı tavâ΄if-i merkûmedir. Bi’l-cümle selâtîn ve vülât-ı hükkâm ve sâ΄ir erbâb-ı cihâtın her birinin muktezâ-yı maslahatı üzere birer öylece nüshaları olur. Ve دُسْتُورٌ [dustûr] kelimesi muʹarrebdir. Cemʹi دَسَاتِيرُ [desâtîr]dir yaʹnî dâl’ın fethiyle destûr-i Fârisîden muʹarrebdir ki “دست” ile “ور”dan mürekkebdir. “Dest” ele dendiği gibi fâ΄ide ve zafer ve sadr ve mesned-i ʹâlî ve kâʹide ve üslûb ve yek ʹaded maʹnâlarına olup “vâr” kelimesi sâhîb ve liyâkat maʹnâlarına olmakla deftere ve vezîre “destûr” ıtlâkı bu münâsebetle mütehakkak olmuştur. Baʹdehu tahfîf ve mezcle vâv’ı medd edip دَسْتُورٌ [destûr] dediler, gencûr dedikleri gibi ve taʹrîb edip dâl’ın zammıyla دُسْتُورٌ [dustûr] dediler. Ve
دُسْتُور [dustûr] İzn ve icâzet maʹnâsına da Fârisîde müstaʹmeldir. ʹÂdetâ icâzet işâret-i yed ile olduğuna mebnîdir. Bu resme terceme Ḩâşiye-i Meṯâliʹde: اَلدُّسْتُورُ اَلدَّفْتَرُ الَّذِي جُمِعَ فِيهِ قَوَانِينُ الْمُلْكِ وَضَوَابِطُهُ مُعَرَّبٌ فَارِسِيٌّ وَالْوَزِيرُ الْكَبِيرُ الَّذِي يُرْجَعُ فِي جَمِيعِ أَحْوَالِ النَّاسِ ʹibâretine muvâfıktır. Ve ehl-i nücûm ıstılâhında her senenin hisâb-ı kevâkibini istihrâcla kayd eyledikleri sahîfe ve deftere ıtlâk olunur.
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı