اَلْمُطَّلَعٌ [el-muṯṯalaʹ] (teşdîd-i ṯâ’yla مُدَّخَرٌ [muddeḣar] vezninde) إِطِّلاَعٌ [iṯṯilâʹ]dan ism-i mekândır, إِطِّلاَعٌ [iṯṯilâʹ] olunacak semt ve mahalle denir. Bu münâsebetle bir işin şürûʹ edecek ve teşebbüs ve temşît verecek münâsib semt ve mahalline ıtlâk olunur; yukâlu: مَا لِهَذَا الْأَمْرِ مُطَّلَعٌ أَيْ مَأْتًى يَعْنِي وَجْهٌ يُؤْتَى إِلَيْهِ Ve
مُطَّلَعٌ [muṯṯalaʹ] Bir yüksek yerden aşağıya bakıp muttaliʹ olacak mevziʹe denir; ve minhu kavlu ʹÖmer radıyallâhu ʹanhu: “لَوْ أَنَّ لِي مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا لاَفْتَدَيْتُ بِهِ مِنْ هَوْلِ الْمُطَّلَعِ” Yaʹnî “Hîta-i arzda kâ΄in cemîʹ-i emvâl ü eşyâ΄ benim olsa hevl-i مُطَّلَعٌ [muṯṯalaʹ]ı müşâhede eylememeğe mukâbili cemlesini verir idim.” Pes mevt ʹakibinde kendisine havâle ve müşrif ve müstevlî olan emr-i şedîd-i âhireti mevziʹ-i إِطِّلاَعٌ [iṯṯilâʹ] olan mahall-i refîʹ ü ʹâlîye teşbîh eylemiştir. Ve fi’l-hadîsi: “مَا نَزَلَ مِنَ الْقُرْآنِ آيَةٌ إِلاَّ لَهَا ظَهْرٌ وَبَطْنٌ وَلِكُلِّ حَرْفٍ حَدٌّ وَلِكُلِّ حَدٍّ مُطَّلَعٌ” أَيْ مَصْعَدٌ يُصْعَدُ إِلَيْهِ مِنْ مَعْرِفَةِ عِلْمِهِ Yaʹnî “Ḵur΄ân-ı kerîm’den bir âyet nâzil olmadı illâ o âyet bir vech-i zâhirîyi ve bir vech-i bâtinîyi müştemildir. Ve her hurûfun bir haddi ve her haddinin bir muttalaʹ olacak semt ve mahalli vardır ki onu bilmek rütbesine o semt ve mahalden kasd ve mübâderet olunur.”
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı