Kamus-ı Muhit - إبراهيم الخليل maddesi

اَلْخَلِيلُ [el-ḣalîl] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) Bedeni nahîf ve muhtellü’l-cism olan adama denir; yukâlu: رَجُلٌ خَلِيلٌ أَيْ نَحِيفٌ مُخْتَلُّ الْجِسْمِ Ve bir nesne ile delinmiş nesneye denir. Ve fakîr ve bî-nevâya denir; yukâlu: رَجُلٌ خَلِيلٌ أَيْ مُعْدِمٌ فَقِيرٌ Ve bir adamın yâr ve dostuna denir; cemʹi أَخِلَّاءُ [eḣillâ΄] gelir ve خُلَّانٌ [ḣullân] gelir ḣâ’nın zammıyla, ʹalâ-kavlin خَلِيلٌ [ḣalîl] sâdık dosta denir yâhûd muhabbeti şâ΄ibe-i halelden ʹârî râst ve dürüst ve sâfî olan dosta denir; mü΄ennesi خَلِيلَةٌ [ḣalîlet]tir, cemʹi خَلِيلَاتٌ [ḣalîlât] ve خَلَائِلُ [ḣalâ΄il]dir; yukâlu: هُوَ خَلِيلُهُ أَيْ صَدِيقُهُ أَوْ هُوَ الصَّادِقُ أَوْ مَنْ أَصْفَى الْمَوَدَّةَ وَأَصَحَّهَا Ve

خَلِيلٌ [Ḣalîl] Ashâbdan Saʹîd b. Zeyd b. ʹAmr b. Nufeyl’in kılıcı adıdır. Ve

إِبْرَاهِيمُ الْخَلِيلُ [İbrâhîm el-Ḣalîl] ʹalâ-nebiyyinâ ve ʹaleyhi salâtu’l-Celîl hazretlerinin beldeleri ismidir ki Ḵuds-ı şerîf kurbündedir, nisbetinde خَلِيلِيٌّ [Ḣalîliyy] denir. Mü΄ellif “ح،ب،ر” mâddesinde ism-i medîne-i Hazret-i İbrâhîm ʹaleyhi’s-selâm Ḩabrûn olmak üzere resm eylemiştir. Kaldı ki asl ismi Ḩabrûn’dur ki Beytu Ḩabrûn dahi derler. مَدِينَةُ الْخَلِيلِ [Medînetu’l-Ḣalîl] taʹbîri mütedâvil iken giderek مَدِينَةٌ lafzını iskâtla خَلِيلٌ [Ḣalîl] zebân-zed olmuştur ki hâlen خَلِيلُ الرَّحْمَنِ [Ḣalîlu’r-Raḩmân] ile müteʹârefetir. Ve خَلِيلُ الرَّجُلِ [ḣalîlu’r-recul] adamın kalbine yâhûd enfine ıtlâk olunur.