Kamus-ı Muhit - الشاهد maddesi

اَلشَّاهِدُ [eş-şâhid] Ondan ism-i fâʹildir, hâzır maʹnâsına. Cemʹi شُهُودٌ [şuhûd] gelir ve شُهَّدٌ [şuhhed] gelir, رُكَّعٌ [rukkaʹ] gibi. Ve

شَاهِدٌ [şâhid] شَهَادَةٌ [şehâdet]ten dahi ism-i fâʹildir ki Fârisîde güvâh ve Türkîde tanık derler. Bunun cemʹi شَهْدٌ [şehd] gelir, صَحْبٌ [ṡaḩb] ve صَاحِبٌ [ṡâḩib] gibi ve cemʹu’l-cemʹi شُهُودٌ [şuhûd] ve أَشْهَادٌ [eşhâd] gelir. Bu maʹnâdandır ki ʹArablar nâkanın doğurduğu yerde kalan dem ve son ve eş dedikleri deri ve sâ΄ir âsâr ve ʹalâmâtına شُهُودُ النَّاقَةِ [şuhûdu’n-nâḵat] ıtlâk ederler. Ve

شَاهِدٌ [Şâhid] Esmâ-i nebeviyyedendir, ʹaleyhi’s-salâtu ve’s-selâm. Ve

شَاهِدٌ [şâhid] Lisâna ıtlâk olunur. Ve ferişteye yaʹnî hafazaya ıtlâk olunur. Ve cumʹa gününe ıtlâk olunur. Ve yıldıza ıtlâk olunur. Ve atın cins olup yüğrüklüğüne delâlet eden seğirtmesi hâletine ıtlâk olunur. Ve veled doğduğu hînde berâberce zuhûr eden sümük tarzında galîz suya ıtlâk olunur. Ve çabuk becerilen emr ve maslahata ıtlâk olunur ki fevrîce hâzır olur. Ve صَلاَةُ الشَّاهِدِ [ṡalâtu’ş-şâhid] magrib namâzıdır ki yıldız görünmeğe başlar. Mütercim der ki ﴿وَشَاهِدٍ وَمَشْهُودٍ﴾ kerîmesinde maʹânî-i mezbûrenin ekseriyle müfesserdir. İntehâ.

Vankulu Lugatı - الشاهد maddesi

اَلشَّاهِدُ [eş-şâhid] (hâ’nın kesriyle) Şehâdet edici. Ve

شَاهِدٌ [şâhid] Şol koyu suya derler ki sümük gibi oğlanla bile gelir doğduğu hînde. Ve

شَاهِدٌ [şâhid] Dile dahi derler, lisân maʹnâsına. Ve

شَاهِدٌ [şâhid] Melike dahi ıtlâk olunur, padişâh maʹnâsına. Ve sâhib-i Ṡurâḩشَاهِدٌ şâhid] melektir demiştir ferişte maʹnâsına, sehvdir, gûyâ ki kelâm-ı Cevherî’de مَلِكٌ ʹibâreti feth-i lâm’la zann etmiştir. Ve pâdişâh maʹnâsına olduğuna Cevherî’nin îrâd ettiği kavl-i Aʹşâ şâhid yeter, ve: “وَلَا تَحْسَبَنِّي كَافِرًا لَكَ نِعْمَةً || عَلَى شَاهِدِي يَا شَاهِدَ اللهِ فَاشْهَدِ” ki شَاهِدٌ [şâhid]-i evvelden murâd lisandır, ikrâr maʹnâsına ve شَاهِدٌ [şâhid]-i sânîden murâd padişâhtır, halîfetullâh maʹnâsına. Ve شَاهِدٌ [şâhid] bu maʹnâya olduğuna Muhežžebu’l-Esmâ’da dahi tasrîh etmiştir.