Kamus-ı Muhit - الشخوص maddesi

اَلشُّخُوصُ [eş-şuḣûṡ] (قُعُودٌ [ḵuʹûd] vezninde) Mürtefiʹ olmak maʹnâsınadır; yukâlu: شَخَصَ الشَّيْءُ شُخُوصًا مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ إِذَا ارْتَفَعَ Ve gözleri açıp kirpikleri oynatmayarak ve bakmayarak dikip durmak maʹnâsınadır ki beleri kalmak taʹbîr olunur, ifrât-ı hayretten ve dehşetten neş΄et eder, muhtazır bakışı gibi yukâlu: شَخَصَ بَصَرَهُ إِذَا فَتَحَ عَيْنَيْهِ وَجَعَلَ لاَ يَطْرِفُ Ve gözü semâya dikmek maʹnâsınadır; yukâlu: شَخَصَ الْمَيِّتُ بَصَرَهُ إِذَا رَفَعَهُ Ve bir mahalden mahall-i âhere ʹazm ve sefer eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: شَخَصَ مِنْ بَلَدٍ إِلَى بَلَدٍ إِذَا ذَهَبَ Ve yüksek yere doğru gitmek maʹnâsınadır; yukâlu: شَخَصَ الرَّجُلُ إِذَا سَارَ فِي ارْتِفَاعٍ Ve yara şişip kabarmak maʹnâsınadır; yukâlu: شَخَصَ الْجُرْحُ إِذَا انْتَبَرَ وَوَرِمَ Ve ok nişâna dokunmayıp üzerinden çavıp gitmek; yukâlu: شَخَصَ السَّهْمُ إِذَا ارْتَفَعَ عَنِ الْهَدَفِ Ve yıldız doğmak maʹnâsınadır; yukâlu: شَخَصَ النَّجْمُ إِذَا طَلَعَ Ve hîn-i tekellümde söz üst damağa doğru ağmak maʹnâsınadır ki kelimeyi üst damağa vurmayınca tekellüm edemez. Baʹzı kimsede bu hâlet halkî olur; yukâlu: شَخَصَ الْكَلِمَةُ إِذَا ارْتَفَعَتْ نَحْوَ الْحَنَكِ الْأَعْلَى Ve bir hâdise zuhûruyla muztarib ve bî-karâr olmak maʹnâsınadır; yukâlu: شُخِصَ بِهِ عَلَى بِنَاءِ الْمَجْهُولِ إِذَا أَتَاهُ أَمْرٌ أَقْلَقَهُ وَأَزْعَجَهُ

Vankulu Lugatı - الشخوص maddesi

اَلشُّخُوصُ [eş-şuḣûṡ] (zammeteynle) ve

اَلْأَشْخَاصُ [el-eşḣâṡ] (hemzenin fethiyle) Cemʹ-i kesreti. Cevherî’nin bu taʹbîrinden fehm olunur ki أَفْعَالٌ [efʹâl]ın makâm-ı kesrette istiʹmâli şâyiʹ ola. Ve

شُخُوصٌ [şuḣûṡ] İrtifâʹ maʹnâsına da gelir; yukâlu: شَخَصَ شُخُوصًا مِنَ الْبَابِ الثَّالِثِ Ve

شُخُوصٌ [şuḣûṡ] Bir şehrden bir şehre gitmeğe dahi derler; yukâlu: شَخَصَ مِنْ بَلَدٍ إِلَى بَلَدٍ شُخُوصًا إِذَا ذَهَبَ Ve gözü açıp kıpmamağa dahi derler; yukâlu: شَخَصَ بَصُرُهُ إِذَا فَتَحَ عَيْنَيْهِ وَجَعَلَ لَا يَطْرِفُ Yaʹnî gözü dikilse kalsa ve شُخِصَ بِهِ derler binâ-i mechûl üzere, kaçan bir kimseye bir nesne ıztırâb verse.