Kamus-ı Muhit - دولة maddesi

Mü΄ellifin Baṡâ΄ir’de mefhûm-ı beyânına göre ʹalâ-kavlin دُولَةٌ [dûlet] ki dâl’ın zammıyladır, mütedâvil olan şey΄in bi-ʹaynihi ismidir ve dâl’ın fethiyle masdardır; ve minhu kavluhu taʹâlâ: ﴿كَيْلَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنيَاءِ مِنْكُمْ﴾ الآية İntehâ. Ve

دَوْلَةٌ [devlet] (dâl’ın fethiyle) Kuş kursağına denir, مُنْدَالٌ [mundâl] olduğu için; yukâlu: أَخْرَجَ دَوْلَةَ الطَّائِرِ أَيْ حَوْصَلَتَهُ Mü΄ellif وَالْقَانِصَةُ lafzıyla da tefsîr eylemekle tekrârdan hıfz için قَانِصَةٌ [ḵâniṡat]ı tahsîs ve حَوْصَلَةٌ [ḩavṡalat]ı taʹmîm eylemek mümkindir yâhûd قَانِصَةٌ [ḵâniṡat]ı göden bağırsağına haml eylemek muhtemeldir. Ve

دَوْلَةٌ [devlet] Devenin ağzından çıkan kızıl dağarcığa denir, شِقْشِقَةٌ [şiḵşiḵat] maʹnâsına. Ve azık çantası tarzında bir gûne zarfa denir ki ağzı dar olur. Ve دَوْلَةُ الْبَطْنِ [devletu’l-baṯn] karnın bir tarafına ıtlâk olunur; yukâlu: ضَرَبَ دَوْلَةَ بَطْنِهِ أَيْ جَانِبَهُ Ve

دَوْلَةٌ [devlet] Masdar olur, karın sölpüklenip sarkmak maʹnâsına; yukâlu: دَالَ بَطْنُهُ يَدُولُ دَوْلَةً إِذَا اسْتَرْخَى Ve bir nesne elden ele nakl ve deverân eylemek maʹnâsınadır; ve minhu yukâlu: دَالَتِ الْأَيَّامُ إِذَا دَارَتْ

Vankulu Lugatı - دولة maddesi

اَلدُّوَلُ [ed-duvel] (dâl’ın zammı ve vâv’ın fethiyle) Kezâlik cemʹi. Ve Ebû ʹUbeyd eyitti: دُولَةٌ [dûlet] dâl’ın zammı ile bi-ʹaynihi bir nesnenin ismidir ki elden ele ulaştırıp tedâvül olunur. Ve

دَوْلَةٌ [devlet] (dâl’ın fethi ve vâv’ın sükûnuyla) Fiʹldir, mülkte münâvebe maʹnâsına dedi. Ve baʹzılar eyitti: دُولَةٌ [dûlet] ve دَوْلَةٌ [devlet] lügatlerdir maʹnâ-yı vâhid üzere. Muḩammed b. Sellâm eyitti: Yûnus’tan su΄âl edip Bârî taʹâlânın ﴿كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاءِ مِنْكُمْ﴾ (الحشر، 7) kavlinin maʹnâsı nedir dedikte cevâb verip eyitti: قَالَ أَبُو عَمْرو بْنُ الْعَلَاءِ اَلدُّولَةُ بِالضَّمِّ فِي الْمَالِ وَالدَّوْلَةُ بِالْفَتْحِ فِي الْحَرْبِ وَقَالَ عِيسَى بْنُ عُمَرَ كِلْتَاهُمَا يَكُونُ فِي الْمَالِ وَالْحَرْبِ سَوَاءٌ وَأَمَّا أَنَا فَوَ اللهِ مَا أَدْرِي مَا بَيْنَهُمَا dedi.