Kamus-ı Muhit - قسم maddesi

اَلْقَسْمُ [el-ḵasm] (ḵâf’ın fethi ve sîn’in sükûnuyla) Bölmek maʹnâsınadır; yukâlu: قَسَمَ الْمَالَ قَسْمًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا جَزَّأَهُ Ve hâdise-i zamân bir kavm ve cemʹiyyeti bölük bölük perâkende ve perîşân kılmak maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: قَسَمَ الدَّهْرُ الْقَوْمَ إِذَا فَرَّقَهُمْ Ve

قَسْمٌ [ḵasm] Vergiye ıtlâk olunur, عَطَاءٌ [ʹaṯâ΄] maʹnâsına; fi’l-asl masdar olmakla cemʹi yoktur. Ve re΄y ve fikr ve endîşeye ıtlâk olunur, mülâzeme yâhûd sebebiyyet ʹalâkasıyla; yukâlu: هُوَ سَدِيدُ الْقَسْمِ أَيِ الرَّأْيِ Ve şekk ve gümân maʹnâsına müstaʹmeldir ki endîşe münkasım olur; yukâlu: مَا فِيهِ قَسْمٌ أَيْ شَكٌّ Ve yağmura ve suya ıtlâk olunur; مَقْسُومٌ [maḵsûm] iʹtibârıyla. Ve kadr ve tahmîn eylemek maʹnâsına müstaʹmeldir; mülâzeme ʹalâkasıyla, ʹalâ-kavlin bir işi işleyip işlememek beyninde tereddüde düşmek maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: قَسَمَ أَمْرَهُ قَسْمًا إِذَا قَدَّرَهُ أَوْ لَمْ يَدْرِ مَا يَصْنَعُ فِيهِ Mü΄ellif işbu kadr maʹnâsını tekrâr eylemiştir, meger biri ismiyyete mahmûl ola. Ve

قَسْمٌ [Ḵasm] Bir mevziʹ adıdır. Ve hûy ve hulk maʹnâsınadır. Ve de΄b ve ʹâdet maʹnâsınadır. Bu iki maʹnâda kesr ile de lügattir. Ve kalbe lâyıh olan bir hâtıra maznûn iken baʹzı emârât ve delâ΄il ile kuvvet bulup yakîn ve hakîkate münkalib olmağa denir; tekûlu: قُلْتُهُ كَذَا بِقَسْمِ ظَنِّي وَهُوَ أَنْ يَقَعَ فِي قَلْبِكَ الشَّيْءُ فَتَظُنَّهُ ثُمَّ يَقْوَى ذَلِكَ الظَّنُّ Ve حَصَاةُ الْقَسْمِ [ḩaṡâtu’l-ḵasm] şol hurde çakıllara denir ki bir kab içre vazʹ edip üzerlerine onları örtecek kadar su koyup o vazʹ üzere herkese su tevzîʹ ederler ve bu ʹameli seferde bulunup su kalîl olan mahalde icrâ ederler; yukâlu: إِقْتَسَمُوا الْمَاءَ بِحَصَاةِ الْقَسْمِ وَهِيَ حَصَاةٌ تُلْقَى فِي إِنَاءٍ ثُمَّ يُصَبُّ فِيهِ مِنَ الْمَاءِ مَا يَغْمُرُهُ

Vankulu Lugatı - قسم maddesi

اَلْقَسْمُ [el-ḵasm] (ḵâf’ın fethi ve sîn’in sükûnuyla) Bölmek; tekûlu: قَسَمْتُ قَسْمًا مِنَ الْبَابِ الثَّانِي Ve

قَسْمٌ [ḵasm] Takdîr maʹnâsına da gelir. Kâle Yaʹḵûb هُوَ يَقْسِمُ أَمْرَهُ قَسْمًا أَيْ يُقَدِّرُهُ وَيَنْظُرُ فِيهِ