Kamus-ı Muhit - قصر maddesi

اَلْقِصْرِيُّ [el-ḵiṡriyy] (هِنْدِيٌّ [hindiyy] vezninde) ve

اَلْقَصَرُ [el-ḵaṡar] (fethateynle) ve

اَلْقَصَرَةُ [el-ḵaṡaret] (fetehâtla) ve

اَلْقِصْرَى [el-ḵiṡrâ] (كِسْرَى [kisrâ] vezninde) Bunlar da قُصَارَةٌ [ḵuṡâret] gibi galle kalburlandıktan sonra kalburda kalan dâne bakiyyesine ʹalâ-kavlin dövüldükten sonra sünbülede kalmakla sonradan çıkan dânelere yâhûd üst kabuğuna denir. Ve

قَصَرٌ [ḵaṡar] (fethateynle) Kesildikten sonra yerde kalan ağaç köküne ve bakiyyesine denir. Ve insânın ve devenin boyunlarına denir. Ve

قَصَرٌ [ḵaṡar] Masdar olur, boyna kuruluk ʹârız olmak maʹnâsına ki ʹillettir; yukâlu: قَصِرَ الْبَعِيرُ قَصَرًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا يَبِسَ عُنُقُهُ فَهُوَ قَصِرٌ Ve

قَصَرَةٌ [ḵaṡaret] (fetehâtla) Pârelenmiş demir parçasına denir. Ve tahta ve kereste pâresine denir. Ve kesel ve tüvânâ maʹnâsınadır; yukâlu: مَا هَذِهِ الْقَصَرَةُ أَيِ الْكَسَلُ Ve boyun köküne denir. Cemʹi أَقْصَارٌ [aḵṡâr] gelir.

قَصْرٌ [ḵaṡr] Alıkomak, habs maʹnâsınadır; yukâlu: قَصَرَهُ فِي بَيْتِهِ إِذَا حَبَسَهُ Ve

قَصْرٌ [ḵaṡr] Yoğun ve künde oduna denir ki tomruk taʹbîr olunur; yukâlu: جَاءَ بِقَصْرٍ كَثِيرٍ أَيْ حَطَبٍ جَزْلٍ Ve menzil ve makâm ve ʹalâ-kavlin mutlakan taştan yapılmış kârgîr odaya denir ki köşk olacaktır. Ve

قَصْرٌ [ḵasr] Şehr ve karye ve kule ve dâr olarak elli yedi mevziʹin ismidir ki cümlesinin aʹceb ve agrebi Ḵaṡr-ı Behrâmgûr idi ki Hemedân kurbünde idi; yekpâre hacer-i vâhidden mebnî idi, hâlen harâbedir. Ve

قَصْرٌ [ḵaṡr] Bir adamı bir husûsa tahsîs eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: قَصَرَهُ عَلَى الْأَمْرِ إِذَا رَدَّهُ إِلَيْهِ ve tekûlu: قَصَرْتُ الشَّيْءَ عَلَى كَذَا إِذَا لَمْ تُجَاوِزْ بِهِ غَيْرَهُ ve tekûlu: قَصَرْتُ نَفْسِي عَلَى هَذَا الْأَمْرِ إِذَا لَمْ تَطْمَحْ إِلَى غَيْرِهِ Ve bir işte tekâsül ve taksîr eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: أَحَبَّ الْقَصْرَ فِي الْأَمْرِ أَيْ أَنْ يُقَصِّرَ Bu maʹnâda fethateynle de câ΄izdir. Ve akşamlamak maʹnâsınadır; tekûlu: قَصَرْنَا أَيْ دَخَلْنَا فِي الْمَقْصَرِ أَيِ الْعَشِيِّ Ve

قَصْرٌ [ḵaṡr] Gâyet ve meblag maʹnâsına müstaʹmeldir ki bir emrin nihâyet kertesinden ʹibârettir, ke-mâ se-yuzkeru.

Vankulu Lugatı - قصر maddesi

اَلْقَصَرُ [el-ḵaṡar] (fethateynle) Cemʹi. Ve bununla kırâ΄at etti İbn ʹAbbâs, Bârî taʹâlânın ﴿إِنَّهَا تَرْمِي بِشَرَرٍ كَالْقَصْرِ﴾ (المرسلات 32) buyurduğu kavl-i şerîfinive bunu قَصَرُ نَخْلٍ [ḵaṡaru naḣl]la tefsîr etti ki hurmâ ağacının dibi demek olur. Ve

قَصَرٌ [ḵaṡar] Bir maraza derler ki boyun dibine ʹârız olur; yukâlu: قَصِرَ الْبَعِيرُ يَقْصَرُ مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ Ve İbnu’s-Sikkît eyitti: قَصَرٌ [ḵaṡar] bir marazdır ki boyuna ʹârız olup onu böğür boyunda olan mafsalları yaʹnî en yerlerin dâglamakla gâh olur ifâkat bulur. Ve bu makûle maraz insâna dahi ʹârız olur; yukâlu: قَصِرَ الرَّجُلُ إِذَا اشْتَكَى ذَلِكَ

اَلْقَصْرُ [el-ḵaṡr] (ḵâf’ın fethiyle ve ṡâd’ın sükûnuyla) Sarây. Ve

قَصْرٌ [ḵaṡr] Gece maʹnâsına da gelir, عَشِيٌّ [ʹaşiyy] gibi; yukâlu: أَتَيْتُهُ قَصْرًا أَيْ عَشِيًّا Ve

قَصْرٌ [ḵaṡr] Gâyet maʹnâsına da gelir; yukâlu: قَصْرُكَ أَنْ تَفْعَلَ كَذَا أَيْ غَايَتُكَ Ve

قَصْرٌ [ḵaṡr] Habs maʹnâsına da gelir; yukâlu: قَصَرْتُ الشَّيْءَ أَقْصُرُهُ قَصْرًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ إِذَا حَبَسْتَهُ Ve

قَصْرٌ [ḵaṡr] Bezi döğüp ağartmağa dahi derler; tekûlu: قَصَرْتُ الثَّوْبَ أَقْصُرُهُ قَصْرًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ أَيْضًا إِذَا دَقَقْتَهُ

قَصْرٌ [ḵaṡr] Akşamlamak maʹnâsına da gelir; yukâlu: قَصَرْنَا بِمَعْنَى أَمْسَيْنَا Ve bir nesneyi salıvermeğe de derler; yukâlu: قَصَرْتُ السِّتْرَ إِذَا أَرْخَيْتَهُ Ve bir nesnenin bir mikdârın terk etmeğe de derler; yukâlu: قَصَرْتُ مِنَ الصَّلَاةِ أَقْصُرُ قَصْرًا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ Ve bir şey΄i bir nesneye mahsûs etmeğe de derler; yukâlu: قَصَرْتُ الشَّيْءَ عَلَى كَذَا إِذَا لَمْ تُجَاوِزْ بِهِ إِلَى غَيْرِهِ ve yukâlu: قَصَرْتُ اللِّقْحَةَ عَلَى فَرَسِي إِذَا جَعَلْتَ دِرَّهَا لَهَا Yaʹnî nâkanın sütin ata mahsûs kılsan. Ve لِقْحَةٌ [liḵḩat] lâm’ın kesri ve ḵâf’ın sükûnuyla sütü sağılan deve. Ve