اَلْقَضِيضُ [el-ḵadîḋ] (أَزِيزٌ [ezîz] vezninde) Atın göğüslüğü ve yayın kirişi makûlesi nesne kesilmiş gibi قَضٌّ [ḵaḋḋ] diye seslenmek maʹnâsınadır; yukâlu: قَضَّ النِّسْعُ قَضِيضًا إِذَا سُمِعَ لَهُ صَوْتٌ كَأَنَّهُ قَطْعٌ وَكَذَلِكَ الْوَتَرُ Ve
قَضِيضٌ [ḵaḋîḋ] Zikr olunan nesnelerin sesine denir; tekûlu: قُطِعَ النَّسْعُ فَسَمِعْتُ قَضِيضَهُ أَيْ صَوْتَهُ Ve
قَضِيضٌ [ḵaḋîḋ] Cemîʹ maʹnâsına müstaʹmeldir; yukâlu: جَاءَ الْقَوْمُ قَضَّهُمْ بِفَتْحِ الضَّادِ وَبِضَمِّهَا وَفَتْحِ الْقَافِ وَكَسْرِهَا وَقَضِيضَهِمْ أَيْ جَمِيعُهُمْ وَيُقَالُ جَاؤُوا بِقَضِيضِهِمْ Ḋâd’ın fethine göre hâl mecrâsına cârî olan masdardan olur ve zammına göre bedel olur. Baʹzılar dedi ki قَضٌّ [ḵaḋḋ] çakıl taşının ufağına ve قَضِيضٌ [ḵaḋîḋ] iricesine denmekle burada “Küçüğü büyüğü yaʹnî cümlesi geldiler” demek olur. Ve baʹzılar ʹindinde قَضٌّ [ḵaḋḋ] قَاضٌّ [ḵâḋḋ] maʹnâsınadır ki ism-i fâʹildir. Ve
قَضِيضٌ [ḵaḋîḋ] مَقْضُوضٌ [maḵḋûḋ] maʹnâsınadır; yaʹnî قَضٌّ [ḵaḋḋ] bir tâ΄ife üzere ʹasker salmak maʹnâsına olup burada زَوْرٌ زَائِرٌ ve صَوْمٌ صَائِمٌ maʹnâsına olduğu gibi قَاضٌّ [ḵâḋḋ] maʹnâsına ve قَضِيضٌ [ḵaḋîḋ] مَقْضُوضٌ [maḵḋûḋ] maʹnâsına olmakla هَاجِمٌ [hâcim] ve مَهْجُومٌ [mehcûm] yaʹnî ʹale’l-ʹumûm geldiler demek olur. Zikri âtî intişâr-ı hayl maʹnâsına olan إِنْقِضَاضٌ [inḵiḋâḋ] قَضٌّ [ḵaḋḋ]-ı mezbûrun mutâviʹidir.
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı