Kamus-ı Muhit - الصيحان maddesi

اَلصَّيْحُ [eṡ-ṡayḩ] (ṡâd’ın fethi ve yâ’nın sükûnuyla) ve

اَلصَّيْحَةُ [eṡ-ṡayḩat] (hâ’yla) ve

اَلصِّيَاحُ [eṡ-ṡiyâḩ] (ṡâd’ın kesri ve zammıyla) ve

اَلصَّيَحَانُ [eṡ-ṡayeḩân] (fetehâtla) Nihâyet-i kudret mertebede âvâz-ı bülend ile haykırmak maʹnâsınadır; yukâlu: صَاحَ الرَّجُلُ يَصِيحُ صَيْحًا وَصَيْحَةً وَصِيَاحًا وَصُيَاحًا وَصَيَحَانًا إِذَا صَوَّتَ بِأَقْصَى الْغَايَةِ Ve minhu’l-meselu: “غَضِبَ فُلاَنٌ مِنْ غَيْرِ صَيْحٍ وَلاَ نَفْرٍ” أَيْ قَلِيلٍ وَلاَ كَثِيرٍ Yaʹnî “Azdan çoktan mûcib-i gazab olacak bir hâlet yok iken beyhûde gazab-nâk oldu” demektir. صَيْحٌ [ṡayḩ] vech-i mezkûr üzere çağırmak ve نَفْرٌ [nefr] dağılmak maʹnâsınadır. Asl-ı mesel; لَقِيتُهُ قَبْلَ صَيْحٍ وَنَفْرٍ ʹunvânında idi ki “Henüz nâsın sesi ve şamatası ve hânelerinden taşra dağılması yok iken ona buluştum” demektir, murâd kable’l-fecr mülâkât olacaktır. Baʹdehu bundan inşiʹâbla sâ΄ir mahallerde dahi bilâ-şey΄ demekten kinâye ile istiʹmâl eylediler. Ve ʹArablar صَاحَتِ النَّخْلَةُ derler, طَالَتْ maʹnâsına. Ve صَاحَ الْعُنْقُودُ derler إِسْتَتَمَّ خُرُوجُهُ مِنْ كُمَّتِهِ وَطَالَ وَهُوَ غَضٌّ Yaʹnî “Salkım kapçıklarından tamâmıyla çıkıp ve henüz ter ü tâze olduğu hâlde uzamağa başladı” maʹnâsına, gûyâ ki bunlar أَنَا النَّخْلَةُ ve أَنَا الْعُنْقُودُ diye nidâ ederler. Ve “Bir kavm belinleyip havfa düştüler” diyecek yerde صِيحَ بِهِمْ derler, mechûl bünyesiyle ve “helâk oldular” diyecek yerde صِيحَ فِيهِمْ derler. İçlerinde câ-be-câ nüdbe ve feryâd ve figân zuhûru mülâhazasına mebnîdir, ona binâ΄en فِي harfiyle istiʹmâl olunmuştur. Ve صَيْحَةٌ [ṡayḩat] ʹazâba ıtlâk olunur, ümem-i sâlifeden baʹzıları sayha-i Cibrîl ile helâk oldukları için.

Vankulu Lugatı - الصيحان maddesi

اَلصَّيْحُ [eṡ-ṡayḩ] ve

اَلصَّيْحَةُ [eṡ-ṡayḩat] ve

اَلصَّيَحَانُ [eṡ-ṡayaḩân] (bi’t-tahrîk) Bi-maʹnâhu; yukâlu: صَاحَ يَصِيحُ صَيْحًا وَصَيْحَةً وَصِيَاحًا وَصُيَاحًا وَصَيَحَانًا Ve

صَيْحَةٌ [ṡayḩat] ʹAzâba dahi derler, bunun aslı çağırmak maʹnâsından me΄hûzdur; ve kavluhum: “لَقِيتُهُ قَبْلَ كُلِّ صَيْحٍ وَنَفْرٍ” [ Ve]