Kamus-ı Muhit - جريب الطعام maddesi

Şârih der ki mü΄ellifin mezraʹa ile tefsîri takyîd mahallinde ıtlâktır, zîrâ جَرِيبٌ [cerîb] tarladan mikdâr-ı maʹlûmü’l-misâhadır ki tûlen ve ʹarzan altmışar arşın yerden ʹibârettir. Fârisîde gerî ve Türkîde dönüm derler. Miṡbâḩ’ta bu resme mersûmdur ki جَرِيبٌ [cerîb] asl dereye denir, وَادِي [vâdî] maʹnâsına. Baʹdehu bi’l-istiʹâre arzdan kıtʹa-i mütemeyyizeye ıtlâk olundu ve mikdârı bi-haseb-i ıstılâh-ı ehlü’l-ekâlîm muhteliftir. Lâkin Semev΄el Kitâbu’l-Misâḩa’ta bu gûne beyân eyledi ki altı dâne muʹtedil şaʹîrin mecmûʹ mikdâr-ı ʹarzına isbiʹ denir ve dört isbiʹa kabza ve altı kabzayazirâʹ ve onzirâʹa kasba ve on kasbaya eşl derler. Ve eşli kendi nefsine darbdan hâsıl olan mikdâra cerîb, kezâlik eşli kabzaya darbdan hâsıl olana kafîz ve yine eşli zirâʹa darbdan hâsıl olana ʹaşîr derler. Pes bu takrîre göre cerîb on bin zirâʹ mikdâr olur. Ve Ḵudâme el-Kâtib beyânına göre eşl altmış zirâʹ dan ʹibâret olup ve nefsine darbdan hâsıl olana cerîb ıtlâk olunmakla ona göre cerîb üç bin altı yüz zirâʹ eder. Ve

جَرِيبُ الطَّعَامِ [cerîbu’ṯ-ṯaʹâm] Yaʹnî hubûbâtın ölçüsünde dört kafîz istîʹâb eden ölçeğe denir. Ve Muṯarrizî beyânına göre tûlen ve ʹarzan altmışar zirâʹ mikdârı tarlaya denir. Asl dört kafîzi müstevʹib mikyâl ismi olup baʹdehu o mikdâr tohumu müstevʹib tarlaya ıtlâk olunmuştur, niteki “berîd” fi’l-asl “berîde-düm” muʹarrebi olarak menzil beygirine denip baʹdehu ona râkib olan ulaka ıtlâk olunduktan sonra onun seyr eylediği mesâfede istiʹmâl olundu. Ve şârihin beyânına göre gerî ve gerîb muʹarrebidir. İntehâ. Ve

جَرِيبٌ [cerîb] Dereye denir, vâdî maʹnâsına. Ve Ḵays bilâdında hâssaten bir derenin ismidir.