Kamus-ı Muhit - قين maddesi

اَلْقَيْنُ [el-ḵayn] (عَيْنٌ [ʹayn] vezninde) Demirciye denir; cemʹi أَقْيَانٌ [aḵyân] ve قُيُونٌ [ḵuyûn] gelir; yukâlu: هُوَ قَيْنٌ أَيْ حَدَّادٌ Ve masdar olur, demircilik eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: قَانَ الْقَيْنُ الْحَدِيدَ يَقِينُ قَيْنًا إِذَا سَوَّاهُ Ve perâkende nesneyi biriktirmek maʹnâsınadır; yukâlu: قَانَ الشَّيْءَ إِذَا لَمَّهُ Ve kap ve kacağı meremmet ve ıslâh eylemek maʹnâsınadır. Şârihin beyânına göre maʹnâ-yı aslî budur; yukâlu: قَانَ الْإِنَاءَ إِذَا أَصْلَحَهُ Ve yaratmak maʹnâsınadır; yukâlu: قَانَ اللهُ فُلَانًا عَلَى كَذَا إِذَا خَلَقَهُ Ve

قَيْنٌ [ḵayn] Kula denir; bunun cemʹi قِيَانٌ [ḵiyân] gelir, جِبَالٌ [cibâl] vezninde; yukâlu: لَهُ قَيْنٌ أَيْ عَبْدٌ Şârihin beyânına göre mü΄ennesi قَيْنَةٌ [ḵaynet]tir. Ve Yemen’de ʹAšamp;šamp;er nâm belde kurâlarından bir karye adıdır.

Vankulu Lugatı - قين maddesi

اَلْقُيُونُ [el-ḵuyûn] (zammeteynle) Cemʹi. Ve İbnu’s-Sikkît eyitti: Demirci olan kimse hakkında مَا كَانَ قَيْنًا وَلَقَدْ قَانَ يَقِينُ قَيْنًا derler, yaʹnî قَيْنٌ [ḵayn] demirciye ve demircilik etmeğe ıtlâk olunur. Ve

قَيْنٌ [ḵayn] Demiri ıslâh etmeğe dahi derler; yukâlu: قِنْ إِنَاءَكَ هَذَا عِنْدَ الْقَيْنِ وَقِنْتُ الشَّيْءَ أَقِينُهُ قَيْنًا إِذَا لَمَمْتَهُ وَأَصْلَحْتَهُ Ve fi’l-meseli: “إِذَا سَمِعْتَ بُسْرَى الْقَيْنِ فَإِنَّهُ مُصْبِحٌ” Yaʹnî “Kaçan demircinin gece giderim dediğin işitsen inanma ki o onda sabâhlar.” Ve demirciden murâd Saʹdu’l-Ḵayn demekle maʹrûf demircidir. Ve bu mesel kezib ve bâtıl husûsunda darb olunur; yukâlu: “دُهْدُرَّيْنِ وَسَعْدُ الْقَيْنِ” Ve دُهْدُرَّيْنِ [duhdurreyn] “dih bidrûd”dan me΄hûzdur ve “dih bidrûd” lisân-ı Fârisîde “karyeye el-vedâ”ʹ demek olur, yaʹnî zikr olunan demirci kesâd oldukta terk-i diyâr etmek haberlerin söyleyip baʹdehu vukûʹa getirmedikte mesel darb olunmuştur. Ve

قَيْنٌ [ḵayn] Kula dahi derler عَبْدٌ [ʹabd] maʹnâsına.