Kamus-ı Muhit - الحطيطى maddesi

اَلْحِطَّةُ [el-ḩiṯṯat] (ḩâ’nın kesriyle) ve

اَلْحِطِّيطَى [el-ḩiṯṯîṯâ] (خِصِّيصَى [ḣiṡṡîṡâ] vezninde) İsmlerdir, bir nesneyi aşağı varmağa ve arkadan yük indirmeğe denir. Ve minhu kavluhu taʹâlâ: ﴿وَقُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطَايَاكُمْ﴾ أَيْ قُولُوا حُطَّ عَنَّا ذُنُوبَنَا أَوْ مَسْأَلَتُنَا حِطَّةٌ أَيْ أَنْ تَحُطَّ عَنَّا ذُنُوبَنَا فَبَدَّلُوا يَعْنِي الْيَهُودُ قَوْلاً غَيْرً ذَلِكَ وَقَالُوا هِطَّا سُمْهَأَثَا أَيْ حِنْطَةٌ حَمْرَاءُ Yaʹnî “Hak celle ve ʹalâ Benî İsrâ΄îl’e حِطَّةٌ kelimesini demeleriyle yaʹnî tevbe ve istigfâr birle ʹafv-ı zünûb istidʹâsını mutazammın olan kelime-i mezbûreyi kâ΄il olmaları bâbında emr buyurduklarında imtisâl eylemeyip bi-tarîki’l-istihzâ΄ حِطَّةٌ bedeli Nebaṯî lügatinde aʹlâ kızıl buğday maʹnâsına olan هِطَّا سُمْهَأَثَا demeleriyle zecr ve ʹazâb nüzûlüne bi’l-istihkâk mazhar ve bir sâʹatte yirmi dört bin nüfûsları ʹâzim-i sûy-i saḵar oldu.” Baʹzı müfessirîn emr-i ilâhî kelime-i mezbûreyi bi-ʹaynihâ tekellüm olmayıp belki istigfâr ve istidʹâ-yı ʹafv-ı zünûbu mutazammın نَسْتَغْفِرُكَ وَنَتُوبُ إِلَيْكَ وَأَللَّهُمَّ اعْفُ عَنَّا makûlesi niyâz eylemeleridir dediler. Ve bu âyette حِطَّةٌ kelimesi fi’l-asl masdariyyet üzere mansûb olup maʹnâ-yı sebât için refʹe ʹudûl olundu, zîrâ حُطَّ عَنَّا ذُنُوبَنَا حِطَّةً takdîrindedir. Ve baʹzılar ʹale’l-asl nasbla kırâ΄at eylediler. Ve baʹzı müfessirîn ism-i masdar iʹtibâr edip مَسْأَلَتُنَا حِطَّةٌ takdîrindedir dediler ki mübtedâ-yı mahzûfa haber olur. Ve kavl-i evvele göre حِطَّةً lafzı ʹİbrânî ve ʹArabî ile müşterek olur. Ve حِطَّة [ḩiṯṯat] İncîl’de ve sâ΄ir kütüb-i sâlifede ramazân ayının ismidir.