إِلَّا دَهٍ فَلَا دَهٍ [illâ dehin fe-lâ dehin] (dâl’ların fethi ve hâ’ların cerriyle) Bir kelimedir ki bu mâdde şimdi olmazsa min-baʹd olmaz demektir. Ve bu durûbdandır; yekûlûne: “إِلَّا دَهٍ فَلَا دَهٍ” أَيْ إِنْ لَمْ يَكُنْ هَذَا الْأَمْرُ الْآنَ فَلَا يَكُونُ بَعْدَ الْآنِ Yaʹnî bu vaktte el veren fırsatı ganîmet bilmez isen bundan sonra zafer-yâb olamazsın mevkiʹinde îrâd olunur.
إِلَّا دَهٍ فَلَا دَهٍ [illâ dehin fe-lâ dehin] (hemzenin kesri ve lâm’ın teşdîdi ve hâ’nın tenvîniyle ve sânîde dahi fâ’nın fethi ile) Bir kelimedir ki bu husûs el-ân olmazsa bundan sonra hergiz olmaz demek mahallinde istiʹmâl olunur, Aṡmaʹî rivâyeti üzere lâkin mezbûr eyitti: Ben bunun aslı ne idüğin bilmezem, şöyle zann ederim ki bu Fârisîden menkûl ola gûyâ ki إِنْ لَمْ تُصَيِّرْهُ الْآنَ فَلَا تُصَيِّرْهُ أَبَدًا demiş olursun yaʹnî eger bu husûsu el-ân kılmazsan ebeden kılmazsın. Ve hafî değildir ki “Eger în zamân nedihî hergiz nedihî” maʹnâsıyla “Eger în zamân nekunî hergiz nekunî” maʹnâsının kurbü ve münâsebeti vardır. Ve nüsah-ıṠiḩâḩ bu makâmda muhtelifedir, hattâ efâdıldan baʹzı إِنْ لَمْ تُصَيِّرْهُ ʹibâretin ضَرْبٌ dan zann edip ضَرْبٌ la da beyninde münâsebet yoktur diye inkâr etmiştir.
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı