Kamus-ı Muhit - الإستشراف maddesi

اَلْإِسْتِشْرَافُ [el-istişrâf] Bir adama zulm ve cevr eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: إِسْتَشْرَفَ حَقَّهُ إِذَا ظَلَمَهُ Ve bir adam güneşten eliyle gözünü gölgeler gibi elini kaşları üzere koyup basarını yukarı kaldırarak güneşe bakar şeklinde bir nesneye bakmak maʹnâsınadır ki dikkat ve mübâlaga zımnında olur; yukâlu: إِسْتَشْرَفَ الشَّيْءَ إِذَا رَفَعَ بَصَرَهُ إِلَيْهِ وَبَسَطَ كَفَّهُ فَوْقَ حَاجِبِهِ كَالْمُسْتَظِلِّ مِنَ الشَّمْسِ Ve iştirâ olunacak hayvânın gözlerinin ve kulaklarının ʹayb ve selâmetini yoklamak maʹnâsına müstaʹmeldir. Ve minhu hadîsu’l-udhiyyeti ʹan ʹAlî radıyallâhu ʹanhu: “أَمَرَنَا أَنْ نَسْتَشْرِفَ الْعَيْنَ وَالْأُذُنَ” أَيْ نَتَفَقَّدَهُمَا وَنَتَأَمَّلَهُمَا لِئَلاَّ يَكُونَ فِيهِمَا نَقْصٌ مِنْ عَوَرٍ أَوْ جَدْعٍ أَيْ نَطْلُبُهُمَا شَرِيفَتَيْنِ Şârih der ki mü΄ellif işbu hadîsi iki vech üzere tefsîr eyledi. Evvelâ إِسْتِشْرَافٌ [istişrâf] maʹnâsından teveccüh-i tâmm ve dikkat ve ihtimâmı istiʹâre eylemek udhiyyenin gözlerinden körlük ve kulaklarında kesiklik eseri olmamak husûsuna dikkat ve ihtimâm eylemekle me΄mûr olmuşuzdur demek olur. Sâniyâ إِسْتِشْرَافٌ [istişrâf]ı شَرَافَةٌ [şerâfet]ten istifʹâlle sîn’i taleb maʹnâsına haml eylemiştir ki her ʹuzvu tâm ve sâlim olmakla şerîf ve efdal olanını taleble me΄mûr olduk demek olur. Ve

إِسْتِشْرَافٌ [istişrâf] Dikilip durmak maʹnâsınadır; yukâlu: إِسْتَشْرَفَ الرَّجُلُ إِذَا انْتَصَبَ

Vankulu Lugatı - الإستشراف maddesi

اَلْإِسْتِشْرَافُ [el-istişrâf] (hemzenin ve tâ’nın kesriyle) Bir kimse elin kaşı üzerine koyup bir nesneye dikkat nazarıyla bakmak; tekûlu: إِسْتَشْرَفْتُ الشَّيْءَ إِذَا رَفَعْتَ بَصَرَكَ إِلَيْهِ تَنْظُرُ إِلَيْهِ وَبَسَطْتَ كَفَّكَ فَوْقَ حَاجِبَيْكَ كَالَّذِي يَسْتَظِلُّ مِنَ الشَّمْسِ Ve

إِسْتِشْرَافٌ [istişrâf] Bir nesneyi bi-ʹaynihi görmeğe dahi derler; yukâlu: إِسْتَشْرَفْتُ إِبِلَهُمْ أَيْ تَعَيَّنْتُهَا ve yukâlu: تَعَيَّنْتُ فُلَانًا إِذَا رَأَيْتَهُ بِعَيْنِهِ Kezâ fi’l-Ḵâmûs.