Kamus-ı Muhit - الريب maddesi

اَلرَّيْبُ [er-reyb] (عَيْبٌ [ʹayb] vezninde) Hâdise-i rûzgâra denir, صَرْفُ الدَّهْرِ [ṡarfu’d-dehr] maʹnâsına. Mü΄ellifin Baṡâ΄ir’de beyânına göre رَيْبٌ [reyb] asl bir nesnede bir hâlet tevehhümüyle vâkiʹ olan şekk ve şübhe maʹnâsına mevzûʹdur. Ve sarf-ı rûzgâra ıtlâkı kevn ve husûlü cihetinde şekk ve gümân olmayıp belki vakt-i husûlü meşkûk olmak mülâbesesiyledir. Ve ümmehât-ı sâ΄irenin beyânlarına göre رَيْبٌ [reyb] ve رِيبَةٌ [rîbet] masdarlardır, nefs bir mâdde sebebiyle muztarib ve mütehaddiş olmak maʹnâsına mevzûʹdur, tekûlu: رَابَنِي الشَّيْءُ إِذَا حَصَلَ فِيكَ رِيبَةٌ وَهِيَ قَلَقُ النَّفْسِ وَاضْطِرَابُهَا Baʹdehu onunka şekk ve şübhe tesmiye olunmuştur, ıztırâb-ı nefs ve hadşe-i derûna sebeb olmak ʹalâkasıyla. Ve havâdis-i dehre ıtlâkı kezâlik sebebiyyet ʹalâkasına mebnîdir. Ve hâcet maʹnâsı dahi bu bâbdandır. Ve İmâm Cuveynî tahkîki üzere şekk mefhûmu tarafeynin tesâvî ve iʹtidâlini mutazammındır. Ve رَيْبٌ [reyb] yakîn derecesine bâlig olmağa meşrûttur, ke-mâ yukâlu: شَكٌّ مُرِيبٌ ve lâ-yukâlu: رَيْبٌ مُشَكَّكٌ Pes شَكٌّ [şek] mebde-i رَيْبٌ [reyb] olur, niteki عِلْمٌ [ʹilm] mebde-i يَقِينٌ [yaḵîn]dir.

Vankulu Lugatı - الريب maddesi

اَلرَّيْبُ [er-reyb] (fethle) Şekk. Ve şol nesne ki seni şekke bırakmış ola. Ve hâcet maʹnâsına da gelir. Ve şekke bırakmağa dahi رَيْبٌ [reyb] derler; tekûlu: رَابَنِي فُلَانٌ مِنَ الْبَابِ الثَّانِي إِذَا رَأَيْتَ مِنْهُ مَا يَرِيبُكَ وَتَكْرَهُهُ Ve ʹArabdan baʹzılar أَرَابَنِي فُلَانٌ derler رَابَ mahallinde.