Kamus-ı Muhit - بنات ألبب maddesi

بَنَاتُ أَلْبُبٍ [benâtu elbub] (بَنَاتٌ [benât] bâ-yı muvahhadenin fethiyledir ve أَلْبُبٌ [elbub] أَكْلُبٌ [eklub] veznindedir; İmâm Muberred bâ’nın fethiyle أَكْرَمُ [ekrem] vezninde rivâyet eylemiştir) Yürekte bir niçe damarlara ıtlâk olunur ki şefkat ve mihr ve rikkatin menbaʹlarıdır, esirgemek ve yürek acımak onlardan neş΄et eder, لُبُّ الْجَوْزِ [lubbu’l-cevz] maʹnâsına olan لُبٌّ [lubb] kelimesinin cemʹidir. Lisânımızda dahi “İçim komuyor ki ona şöyle edeyim” taʹbîri vardır ve beyne’l-ʹArab “تَأْبَى ذَاكَ بَنَاتُ أَلْبُبِي” mesel-i sâ΄irdir. Ve bunun aslı budur ki bir kimsenin bir ʹacûz vâlidesi var idi. Zevcesi onun defʹi bâbında ilhâh eylemekle götürüp sahrâda bir muʹattal kuyuya ilkâ eyledi. Der-ʹakab birkaç kimse o kuyu semtinden güzer eder iken ʹacûz-ı mezbûrenin nâlesi sâmiʹa-güzârları olmakla ihrâc ve ser-güzeştinden istintâc ettiklerinde o dahi kendi oğlu ilkâ eylediğini ihbâr eyledi. O adamlar “Çün oğlun hakkına riʹâyet eylemeyip seni bu mehlekeye ilkâ eyledi, sen dahi kendisine bed-duʹâ eyle” dediklerinde “لاَ تُطَاوِعُنِي بَنَاتُ أَلْبُبِي” dedi. Yaʹnî “Yüreğimde olan rikkat ve şefkat damarları bana uymuyor, mâniʹ oluyor” diye cevâb eyledi.

Vankulu Lugatı - بنات ألبب maddesi

اَلْإِلْبَابُ [el-ilbâb] (hemzenin fethiyle) ʹAkl maʹnâsına olan لُبٌّ [lubb]un cemʹi. Ve أَلُبٌّ [elubb] dahi gelir elifin fethi ve lâm’ın zammıyla, nitekim بُؤْسٌ [bu΄s]un cemʹi أَبْؤُسٌ [ebu΄s] gelir ve نُعْمٌ [nuʹm]un أَنْعُمٌ [enʹum] gelir. Ve gâh olur ki zarûret-i şiʹr için أَلْبُبٌ [elbub] dahi gelir idgâmı izhâr etmekle. Ve لَبَبٌ [lebeb]in cemʹi dahi gelir, kilâde yerleri maʹnâsına, ʹalâ-mâ se-yecî΄u. Ve

بَنَاتُ أَلْبُبٍ [benâtu elbub] (hemzenin fethi ve lâm’ın sükûnu ve bâ’nın zammıyla) Yürekte birkaç damarlardır ki şefkat ve re΄fet onda olur, nitekim bir aʹrâbiyye oğluna ʹitâb ederken ne ʹaceb ona bed-duʹâ etmezsin dediklerinde “تَأْبَى لَهُ ذَاكَ بَنَاتُ أَلْبُبِي” demiş, yaʹnî “Şefkatim damarı bed-duʹâya mâniʹ olur.”