Kamus-ı Muhit - الإبتكار maddesi

اَلْإِبْتِكَارُ [el-ibtikâr] (إِفْتِعَالٌ [iftiʹâl] vezninde) Bu dahi erken gelmek maʹnâsınadır; yukâlu: اِبْتَكَرَ عَلَيْهِ إِذَا أَتَاهُ بُكْرَةً Ve cumʹada hutbenin evveline yetişmek maʹnâsına istiʹmâl-i şerʹîdir; yukâlu: اِبْتَكَرَ الرَّجُلُ إِذَا أَدْرَكَ أَوَّلَ الْخُطْبَةِ Ve meyvenin turfandasını ekl eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: إِبْتَكَرَ الرَّجُلُ إِذَا أَكَلَ بَاكُورَةَ الْفَاكِهَةِ Ve hatun ibtidâ΄en oğlan doğurmak maʹnâsınadır; yukâlu: إِبْتَكَرَتِ الْمَرْأَةُ إِذَا وَلَدَتْ ذَكَرًا فِي الْأَوَّلِ

Vankulu Lugatı - الإبتكار maddesi

اَلتَّبْكِيرُ [et-tebkîr] (ʹalâ-vezni اَلتَّكْرِيم [et-tekrîm]) ve

اَلْإِبْكَارُ [el-ibkâr] (bi-kesreti’l-hemzeti) ve

اَلْإِبْتِكَارُ [el-ibtikâr] (bi-kesreti’l-hemzeti ve sükûni’l-bâ΄i ve kesri’t-tâ΄i) ve

اَلْمُبَاكَرَةُ [el-mubâkeret] (bi-zammi’l-mîmi ve fethi’l-kâfi) Kulluhâ bi-maʹnen, sabâh vaktine dâhil olmaktır. Veبَكَّرَ mahallinde kâf’ın teşdîdiyle, بَكِرَ denmez kâf’ın kesriyle bâb-ı râbiʹden ve بَكُرَ dahi denmez kâf’ın zammıyla bâb-ı hâmisten. Ve Ebû Zeyd eyitti: أَبْكَرْتُ عَلَى الْوِرْدِ إِبْكَارًا derler ve أَبْكَرْتُ الْغِدَاءَ derler ve أَبْكَرْتُ غَيْرِي derler ve أَبْكَرَ الرَّجُلُ derler, kaçan develeri suya geldikte sabâha dâhil olsa. Ve

إِبْكَارٌ [ibkâr] Her nesneye sürʹat ve mübâderet etmeğe dahi derler. Ve bu maʹnâya تَبْكِيرٌ [tebkîr] dahi istiʹmâl olunur; yukâlu: أَبْكَرَ إِلَيْهِ وَبَكَّرَ أَيْ فِي أَيِّ وَقْتٍ كَانَ كَمَا يُقَالُ بَكَّرُوا بِصَلَاةِ الْمَغْرِبِ أَيْ صَلُّوهَا عِنْدَ سُقُوطِ الْقُرْصِ ve minhu kavluhu taʹâlâ: ﴿بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ﴾ (آل عمران 41، غافر 55) Ve

إِبْكَارٌ [ibkâr] Bir fiʹldir ki maʹnâ-yı vakte delâlet eder ki o بُكْرَةٌ [bukret]tir, nitekim Bârî taʹâlânın ﴿بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ﴾ (الأعراف 205، الرعد 15، النور 36) kavlinde غُدُوٌّ bir masdardır ki غَدَاةٌ [ġadât] üzere delâlet eder.