Kamus-ı Muhit - الربيع maddesi

اَلرَّبِيعُ [er-rebîʹ] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) İki kısmdır: Biri رَبِيعُ الشُّهُورِ [rebîʹu’ş-şuhûr] ve biri رَبِيعُ الْأَزْمِنَةِ [rebîʹu’l-ezminet]tir. رَبِيعُ الشُّهُورِ [rebîʹu’ş-şuhûr] şehr-i saferden sonra gelen iki aydır ki رَبِيعٍ الْأَوَّلُ شَهْرُ ve شَهْرُ رَبِيعٍ الْآخِرُ taʹbîr olunur. شَهْرُ رَمَضَانَ [şehru ramaḋân] gibi bunlar da hemân شَهْرٌ [şehr] lafzıyla istiʹmâl olunur; رَبِيعُ الْأَزْمِنَةِ [rebîʹu’l-ezminet]ten fark için. Ve رَبِيعُ الْأَزْمِنَةِ [rebîʹu’l-ezminet] de iki gûnedir: Biri اَلرَّبِيعُ الْأَوَّلُ [er-rebîʹu’l-evvel]dir ki çiçekler açıp ve mantarın bittiği zamândır, hâlen bizim bahâr dediğimiz mevsimdir. Ve biri اَلرَّبِيعُ الثَّانِي [er-rebîʹu’šamp;-šamp;ânî]dir ki meyveler yetiştiği eyyâmdır ki güz faslı dediğimiz hengâmdır. Ve baʹzılar işbu güz faslına اَلرَّبِيعُ الْأَوَّلُ [er-rebîʹu’l-evvel] ve bahâra ثَانِي ıtlâk ettiler. Ve baʹzılar dediler ki ʹArablar seneyi altı zamân iʹtibâr ederler, iki ayına اَلرَّبِيعُ الْأَوَّلُ [er-rebîʹu’l-evvel] ve iki ayına صَيْفٌ [ṡayf] ve iki ayına قَيْظٌ [ḵayż] ve iki ayına اَلرَّبِيعُ الثَّانِي [er-rebîʹu’šamp;-šamp;ânî] ve iki ayına خَرِيفٌ [ḣarîf] ve iki ayına شِتَاءٌ [şitâ΄] taʹbîr ederler. Şârih der ki mukaddemâ ʹArablar fusûl-i erbaʹa iʹtibâr ve evvelini صَيْفٌ [ṡayf]tan ʹadd edip dördüncü bahâra gelmekle رَبِيعٌ [rebîʹ] ıtlâk eylediler. Ve ikâmet maʹnâsına olan رَبْعٌ [rebʹ]den me΄hûz olmak dahi muhtemeldir. İntehâ. Ve ʹArablar رَبِيعٌ [rebîʹ] be-gâyet hisb ve ikbâl olursa ondan رَابِعٌ lafzını ahz ile te΄kîd edip رَبِيعٌ رَابِعٌ derler; yukâlu: رَبِيعٌ رَابِعٌ أَيْ مُخْصِبٌ Ve nisbetinde رِبْعِيٌّ [ribʹiyy] denir râ’nın kesriyle, niteki شَهْرُ رَبِيعٍ [şehru rebîʹ]e nisbette رَبْعِيٌّ [rebʹiyy] denir fethateynle, fark için. Ve رَبِيعٌ [rebîʹ] lafzının cemʹi أَرْبِعَاءُ [erbiʹâ΄] ve أَرْبِعَةٌ [erbiʹat]tır, أَنْصِبَاءُ [enṡibâ΄] ve أَنْصِبَةٌ [enṡibet] gibi ve رِبَاعٌ [ribâʹ]dır râ’nın kesriyle. ʹİnde’l-baʹz رَبِيعُ الْكَلَإِ [rebîʹu’l-kele΄] yaʹnî mevsim-i bahâr maʹnâsına olan رَبِيعٌ [rebîʹ]in cemʹi أَرْبِعَةٌ [erbiʹat] ve جَدْوَلٌ [cedvel] maʹnâsına olan رَبِيعٌ [rebîʹ]in cemʹi أَرْبِعَاءُ [erbiʹâ΄]dır. Şârih der ki شَهْرٌ [şehr]in cemʹi dahi أَرْبِعَةٌ [erbiʹat]tır.