Vankulu Lugatı - الهنوات maddesi

اَلْهَنَوَاتُ [el-henevât] (kezâlik fethateynle) Cemʹi, vâv-ı mahzûfeyi redd edenler katında; ve yukâlu: فِي فُلَانٍ هَنَاتٌ أَيْ خَصَلَاتُ شَرٍّ وَلَا يُقَالُ ذَلِكَ فِي الْخَيْرِ tekûlu: جَاءَنِي هَنُوكَ وَرَأَيْتُ هَنَاكَ وَمَرَرْتُ بِهَنِيكَ Nitekim أَخٌ bâbında zikr olunmuştur. Ve hâlet-i nidâda يَا هَنُ أَقْبِلْ يَا هَنَانِ أَقْبِلَا وَيَا هَنُونَ اَقْبِلُوا dersin.Ve beyân-ı hareket için hâ idhâl etmek dahi câ΄izdir,pes يَا هَنَهْ dersin لِمَهْ ve مَالِيَهْ ve سُلْطَانِيَهْ dediğin gibi, nitekim âhir-i kitâbda bâb-ı hâ’da gelir inşâallâhu taʹâlâ. Ve âhirinde olan nûn’u işbâʹ edip hareket-i nûn’dan elif mütevellid olmak dahi câ΄izdir, pes يَا هَنَاهُ أَقْبِلْ dersin ve bu lafz hâlet-i nidâya mahsûstur, nitekim يَا فُلُ ve يَا نَوْمَانُ hâlet-i nidâya mahsûstur, yaʹnî فُلُ kelimesinin aslı فُلَانٌ dır, elifin ve nûn’un hazfi hâlet-i nidâya mahsûstur. Ve نَوْمَانُ ziyâde nevm sâhibi demektir. Ve bu sîga-i nidâdan gayrı yerde istiʹmâl olunmamıştır ve meselâ هُوَ نَوْمَانُ denmemiştir. Ve kezalik يَا هَنَاهُ اَقْبِلْ demek dahi câ΄izdir, hâ΄-i mazmûme ile. Ve يَا هَنَانِيهِ أَقْبِلَا ve يَا هَنُونَاهُ أَقْبِلُوا demek câ΄izdir, egerçi hâ΄-i mezbûrun ibkâ ve tahrîki kerihtir, lâkin Aḣfeş bu resme rivâyet kılmıştır. Ve hâ΄-i mezbûr ehl-i Kûfe katında vakf içindir, bu delîl ile ki harf-i igrâya teşbîh olunup mazmûm kılınmıştır. Ve ehl-i Baṡra katında هَنُوكَ ve هَنَوَاتٌ kelimesinde olan vâv’dan bedeldir, bu sebebdendir ki mazmûm olması câ΄iz olmuştur vâv ʹalâmet-i zamm olduğu gibi ve hâlet-i izâfette يَا هَنِي أَقْبِلْ ve يَا هَنَيَّ أَقْبِلَا ve يَا هَنِيَّ أَقْبِلُوا dersin. Ve mü΄ennes için يَا هَنْتُ أَقْبِلِي dersin nûn’un teskîni ile أُخْتٌ ve بِنْتٌ dediğin gibi. Ve يَا هَنْتَانِ أَقْبِلَا وَهَنَاتُ أَقْبِلْنَ وَيَا هَنَتَاهُ أَقْبِلِي وَيَا هَنْتَانِيهِ أَقْبِلَا dersin yâ’nın fethiyle ve يَا هَنْتَانِيهِ أَقْبِلَا dersin yâ’nın sükûnuyla. Ve Ferrâ eyitti: ذَهَبْتُ وَهَنَيْتُ derler هَنٌ lafzından müştakk kılıp فَعَلْتُ dan kinâyet kılmakla, yaʹnî zikri kabîh olan fiʹli işledim demek mahallinde.