Kamus-ı Muhit - طل maddesi

اَلطَّلُّ [eṯ-ṯall] (ṯâ’nın fethi ve lâm’ın teşdîdiyle) Zaʹîf ve fersiz yağmura denir, ʹalâ-kavlin yağmur kısmının pek hafîf ve zaʹîf olanına denir ki çisinti taʹbîr olunur. Ve ʹalâ-kavlin çiğ ve şebnem taʹbîr olunan rutûbete denir yâhûd ondan ziyâdece ve yağmurdan aşağıca yağan yağmura denir; cemʹi طِلَالٌ [ṯilâl]dir ṯâ’nın kesriyle ve طِلَلٌ [ṯilal]dır, عِنَبٌ [ʹineb] vezninde; yukâlu: وَقَعْنَا الطَّلَّ أَيِ الْمَطَرَ الضَّعِيفَ أَوْ هُوَ أَخَفُّ الْمَطَرِ وَأَضْعَفُهُ أَوِ النَّدَى أَوْ فَوْقَهُ وَدُونَ الْمَطَرِ Ve

طَلٌّ [ṯall] İnsâna ʹaceb verecek hûb ve latîf dil-keş nesneye ıtlâk olunur; yukâlu: لَيْلٌ وَشَعْرٌ وَمَاءٌ وَحَدِيثٌ طَلٌّ أَيْ حَسَنٌ مُعْجِبٌ Ve süte ıtlâk olunur; yukâlu: سَقَانَا طَلًّا أَيْ لَبَنًا Ve yaşlı pîr adama ıtlâk olunur, zaʹf-ı vücûdu tasavvuruyla; yukâlu: رَجُلٌ طَلٌّ أَيْ كَبِيرٌ سِنًّا Ve yılana denir, حَيَّةٌ [ḩayyet] maʹnâsına; bunda kesr ile de zebân-zededir. Ve

طَلٌّ [ṯall] Masdar olur, dâyinin hakkını vermeyip uzatmak maʹnâsına; yukâlu: طَلَّ غَرِيمَهُ طَلًّا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ إِذَا مَطَلَهُ Ve nâkanın sütü azalmağa denir; ṯâ’nın zammıyla da lügattır. Ve ʹunf ve şiddetle deve sürmek maʹnâsınadır; yukâlu: طَلَّ الْإِبِلَ طَلًّا إِذَا سَاقَهَا عَنِيفًا Ve kan heder olmak, ʹalâ-kavlin intikâmı alınmayıp öylece kalmak maʹnâsınadır. Bu maʹnâda mechûl sîgasıyla ekserdir; yukâlu: طَلَّ دَمُهُ وَطُلَّ عَلَى بِنَاءِ الْمَجْهُولِ يَطَلُّ كَيَزَلُّ يَعْنِي مِنَ الْبَابِ الثَّانِي وَكَيَمَلُّ يَعْنِي مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا هَدَرَ أَوْ لَمْ يُثْأَرْ بِهِ Ve bir adamın hakkını ibtâlle noksân vermek maʹnâsınadır; yukâlu: طَلَّهُ حَقَّهُ طَلًّا مِنَ الْبَابِ الْأَوَّلِ إِذَا نَقَصَهُ إِيَّاهُ وَأَبْطَلَهُ Ve

طَلٌّ [ṯall] Semizliğe ve rutûbet-i bedene ıtlâk olunur; yukâlu: مَا بِالنَّاقَةِ طَلٌّ أَيْ طِرْقٌ Ve yere طَلٌّ [ṯall] dedikleri rutûbet-i mezkûre yağmak maʹnâsınadır; yukâlu: طُلَّتِ الْأَرْضُ عَلَى بِنَاءِ الْمَجْهُولِ إِذَا نَزَلَ عَلَيْهَا الطَّلُّ Ve tılâ eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: طَلَّهُ بِالدُّهْنِ إِذَا طَلَاهُ بِهِ Ve dâyinin hakkını katʹâ vermeyip üzerine yatmak maʹnâsınadır; yukâlu: طَلَّ فُلَانًا حَقَّهُ إِذَا مَنَعَهُ Ve

طَلٌّ [ṯall] ve

طُلُولٌ [ṯulûl] (قُعُودٌ [ḵuʹûd] vezninde) Demi heder eylemek maʹnâsınadır; tekûlu: طَلَلْتُ الدَّمَ طَلًّا وَطُلُولًا أَيْ أَهْدَرْتُهُ

Vankulu Lugatı - طل maddesi

اَلطِّلَالُ [eṯ-ṯilâl] (ṯâ’nın kesriyle) Cemʹi, zikr olunan yağmurlar maʹnâsına. Ve

طَلٌّ [ṯall] Yağmur ıslatmağa dahi derler; yukâlu: طُلَّتِ الْأَرْضُ عَلَى الْبِنَاءِ لِلْمَجْهُولِ وَطَلَّهَا النَّدَى Ve نَدًى [nedâ] nûn’un fethi ve elifin kasrıyla nem maʹnâsınadır. Ve

طَلٌّ [ṯall] Kanı heder kılmağa dahi derler; yukâlu: طَلَّ اللهُ دَمَهُ أَيْ أَهْدَرَهُ وَلَا يُقَالُ طَلَّ دَمُهُ عَلَى الْبِنَاءِ لِلْمَعْلُومِ وَأَبُو عُبَيْدَةَ وَالْكِسَائِيُّ يَقُولَانِهِ وَقَالَ أَبُو عُبَيْدَةَ فِيهِ ثَلَاثُ لُغَاتٍ طَلَّ دَمُهُ وَطُلَّ دَمُهُ وَأُطِلَّ دَمُهُ