Kamus-ı Muhit - الإشمال maddesi

اَلْإِشْمَالُ [el-işmâl] (hemzenin kesriyle) شَمَالٌ [şemâl] yeline girmek maʹnâsınadır; yukâlu: أَشْمَلَ الْقَوْمُ إِذَا دَخَلُوا فِي رِيحِ الشَّمَالِ Ve koyunun memesine شِمَالٌ [şimâl] dedikleri kese düzmek maʹnâsınadır; yukâlu: أَشْمَلَ الشَّاةَ إِذَا جَعَلَ لَهَا شِمَالًا Ve hâssatan cümleye şerr ve şûr ve belâ΄ yetiştirmek maʹnâsınadır, taʹmîm-i şerr maʹnâsınadır ki hayr ve hasenede istiʹmâl olunmaz; yukâlu: أَشْمَلَهُمْ شَرَّا إِذَا عَمَّهُمْ Ve bu baʹzın kavlidir, ke-mâ se-yuzkeru. Ve bir adama örtünüp bürünecek ihrâm vermek maʹnâsınadır; yukâlu: أَشْمَلَهُ إِذَا أَعْطَاهُ الشَّمْلَةَ Ve ihrâm sâhibi olmak maʹnâsınadır; yukâlu: أَشْمَلَ الرَّجُلُ إِذَا صَارَ ذَا مِشْمَلٍ أَيْ شَمْلَةٍ Ve ağacın hurmâsını hep dermek maʹnâsınadır; yukâlu: أَشْمَلَ النَّخْلَةَ إِذَا لَقَطَ مَا عَلَيْهَا مِنَ الرُّطَبِ Ve buğur deve nâka sürüsünün nısfını sülüsânına varınca kadar aşıp gebe eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: أَشْمَلَ الْفَحْلُ شَوْلَهُ لِقَاحًا إِذَا أَلْقَحَ النِّصْفَ إِلَى الثُّلُثَيْنِ Niteki mecmûʹuna aşmağa إِقْمَامٌ [iḵmâm] denir.

Vankulu Lugatı - الإشمال maddesi

اَلْإِشْمَالُ [el-işmâl] (hemzenin kesriyle) شَمَالٌ [şemâl] yeline dâhil olmak; yukâlu: أَشْمَلَ الْقَوْمُ إِذَا دَخَلُوا فِي رِيحِ الشَّمَالِ Ve eger onlara شَمَالٌ [şemâl] yeli dokundu demek maʹnâsın dileseler شُمِلُوا فَهُمْ مَشْمُولُونَ derler binâ΄-i mechûl üzere. Ve

إِشْمَالٌ [işmâl] Erkek nâka, sürüsünün nısfına cimâʹ etmeğe dahi derler. Sülüseynine varınca eger tamâm cimâʹ etse إِقْمَامٌ [iḵmâm] derler ḵâf ile; yukâlu: أَشْمَلَ الْفَحْلُ شَوْلَهُ إِشْمَالًا إِذَا أَلْقَحَ النِّصْفَ مِنْهَا إِلَى الثُّلُثَيْنِ فَإِذَا لَقِحَهَا كُلَّهَا قِيلَ أَقَمَّهَا Ve شَوْلٌ [şevl] şîn’in fethiyle nâkalar maʹnâsınadır. Ve

إِشْمَالٌ [işmâl] Hurmâ ağacının hurmâsın silkip az nesne komağa dahi derler; yukâlu: أَشْمَلَ فُلَانٌ خَرَائِفَهُ إِذَا لَفَظَ مَا عَلَيْهَا مِنَ الرُّطَبِ إِلَّا قَلِيلًا Ve خَرَائِفُ [ḣarâ΄if] ḣâ΄-i muʹcemenin fethiyle yemişi olan hurmâ ağacıdır.