Kamus-ı Muhit - المعص maddesi

اَلْمَعَصُ [el-meʹaṡ] (fethateynle) Ayağın siniri burulup büzülmek maʹnâsınadır ki kısalır gibi olmakla ayaklar doğru basamayıp bir tarafa eğrilir, baʹdehu el ile yapça yapça sığayarak doğrulur. Baʹzılar ʹindinde bu ricle mahsûstur; yukâlu: مَعِصَ الرَّجُلُ مَعَصًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ إِذَا الْتَوَى عَصَبُ رِجْلِهِ كَأَنُّهُ يَقْصُرُ عَصَبُهُ فَيَتَعَوَّجُ قَدَمُهُ ثُمَّ يُسَوِّيهِ بِيَدَيْهِ أَوْ خَاصٌّ بِالرِّجْلِ Mü΄ellifin فِي عَصَبِ الرِّجْلِ kavli râ’nın fethi ve cîm’in zammıyla olmak gâlibdir ve illâ terdîd mülâyim olmaz. Ve

مَعَصٌ [meʹaṡ] Çok yürümekten sinirler ağrımak maʹnâsınadır; yukâlu: مَعِصَ عَصَبُهُ إِذَا وَجِعَ مِنْ كَثْرَةِ الْمَشْيِ Ve مَأَصٌ [me΄aṡ] maʹnâsınadır ki ak ve güzîde-mâye deveye denir. Ve şol kırıklık ve fütûr hâletine denir ki çok at seğirtmek ve sâ΄ir gûne yorulmak gibi ahvâlden vücûdun bir tarafına ʹârız olur; tekûlu: لِي مَعَصٌ وَهُوَ تَكَسُّرٌ فِي طَرَفِ الْجَسَدِ لِكَثْرَةِ الرَّكْضِ أَوْ غَيْرِهِ Ve

مَعَصٌ [meʹaṡ] Bir adamın en ve oynak yeri burkulmak maʹnâsınadır; yukâlu: مَعِصَ الرَّجُلُ مَعَصًا مِنَ الْبَابِ الْمَزْبُورِ إِذَا الْتَوَى مَفْصِلُهُ Ve bir kimsenin elinden yâ ayağından derdi olmak maʹnâsınadır; yukâlu: مَعِصَتْ يَدُهُ أَوْ رِجْلُهُ إِذَا اشْتَكَاهَا Ve bir kimsenin ayağı ağrıklı olmakla ayağı bağlı adamın yürüyüşü gibi yürür olmak maʹnâsınadır; yukâlu: مَعِصَ الرَّجُلُ إِذَا صَارَ فِي مِشْيَتِهِ حَجَلٌ Ve bir ʹârıza sebebiyle parmak eğilip bükülmek maʹnâsınadır; yukâlu: مَعِصَتِ الْإِصْبَعُ إِذَا نُكِبَتْ

Vankulu Lugatı - المعص maddesi

اَلْمَعَصُ [el-meʹaṡ] (fethateynle) Ayak siniri burulmak bir haysiyyetle ki kısalır gibi olup aksak ola, pes el ile düzeltip ıslâh ederler; yukâlu: مَعِصَ فُلَانٌ مَعَصًا مِنَ الْبَابِ الرَّابِعِ Ve fi’l-hadîsi: “شَكَا عَمْرُو بْنُ مَعْدِيكَرَبَ إِلَى عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا اَلْمَعَصَ فَقَالَ كَذَبَ عَلَيْكَ الْعَسَلُ” Yaʹnî “Sürʹatle yürümeğe kâdir olmadın mı?” ki عَسَلٌ [ʹasel] عَسَلَانٌ [ʹaselân]-ı zi΄bden me΄hûzdur, kurtulması maʹnâsına.