Kamus-ı Muhit - سبا maddesi

اَلسَّبَاءُ [es-sebâ΄] (سَمَاءٌ [semâ΄] vezninde ve عَصَا [ʹaṡâ] vezninde) Bu dahi selinti ağaç ve çalı çırpı makûlesine denir. Ve

سَبَا [Sebâ] Yemen’de bir cemâʹat adıdır; mü΄ellif bâb-ı hemzede جَبَلٌ [cebel] vezninde takyîd eyledi. Ve minhu’l-meselu: “ذَهَبُوا أَيْدِي سَبَا وَأَيَادِي سَبَا” أَيْ مُتَفَرِّقِينَ Yaʹnî “Târümâr olup her biri bir tarafa perâkende oldular.” Bâb-ı hemzede tafsîl olunmuştur. Şârih der ki أَيْدِي سَبَا ve أَيَادِي سَبَا kelimeleri mürekkebdir, مَعْدِي كَرِب [Maʹdîkerib] gibi, dâ΄imâ hâl vâkiʹ olduğundan nekre olmakla munsarıftır. Ve أَيْدِي [eydî] ve أَيَادِي [eyâdî]den murâd nefsleridir, niteki vech ile de nefs murâd olur yâhûd burada يَدٌ [yed] طَرِيقٌ [ṯarîḵ] maʹnâsınadır; yukâlu: أَخَذَ فُلَانٌ يَدَ بَحْرٍ أَيْ طَرِيقَ بَحْرٍ Ve bu طَرِيقٌ [ṯarîḵ]ten lisânımızda yine mecâz olarak kol taʹbîr olunur ki o koldan gitti denir. Pes ehl-i Sebâ perâkende olup her biri bir kola gitmekle تَفَرَّقُوا أَيْدِي سَبَا kavli تَفَرَّقُوا آخِذِينَ طُرُقًا مُخْتَلِفَةً sebkinde olur. Ve ʹinde’l-baʹz يَدٌ [yed]den murâd niʹmetir, zîrâ teferrukları sebebiyle niʹmet ve sâmânları dahi târümâr oldu yâhûd yedi fırkadan kinâyedir, pes تَفَرَّقُوا تَُفَرَّقَ فِرَقِ سَبَا demek olur. Ve baʹzılar dedi ki ʹan-asl kabîle-i Sebâ yed-i vâhide yaʹnî cümlesi yek-dil yek-cihet olup vaktâ ki müteferrik oldukta eyâdî-i muhtelife oldular.

Vankulu Lugatı - سبا maddesi

أَيَادِي سَبَا [eyâdî sebâ] (hemzenin fethi ve dâl’ın kesri ve meddiyle) Kezâlik kelimeteynden mürekkebdir, mezbûr gibidir, hükmde ve maʹnâda. Ve

سَبَا [Sebâ] Yemen’den bir kabîlenin ismidir. Ve أَيْدِي [eydî] nefs maʹnâsınadır, fe-kavluhum: ذَهَبُوا أَيْدِي سَبَا بِمَعْنَى ذَهَبُوا مُتَفَرِّقِينَ كَتَفَرُّقِ أَيْدِي سَبَا