Kamus-ı Muhit - فلانة maddesi

فُلَانٌ [fulân] ve

فُلَانَةٌ [fulânet] (fâ’ların zammıyla ve harf-i taʹrîften mücerred olarak) Muhaddesün ʹanh olan benî âdemin isminden kinayelerdir; müzekkerden فُلَانٌ [fulân] ve mü΄ennesten فُلَانَةٌ [fulânet] ile kinâye olunur; yukâlu: رَأَيْتُ فُلَانًا أَوْ فُلَانَةً كِنَايَةٌ عَنِ اسْمِهِمَا Ve harf-i taʹrîfle sâ΄ir hayvân ve behâyimden kinâye olunur; yukâlu: رَكِبْتُ الْفُلَانَve حَلَبْتُ الْفُلَانَةَ Şârih der ki فُلَانٌ [fulân] lafzı aʹlâmdan kinayedir, niteki هَنٌ [hen] kelimesiyle ki hâ-yı meftûha iledir, ecnâstan; kezâlik كَمْ ve كَذَا aʹdâddan ve كَيْتَ ve ذَيْتَ ehâdîsten kinâye olur. İntehâ. Ve baʹzen bir adamı nidâ eyledikte يَا فُلُ derler bilâ-tenvîn refʹla ve tesniyesinde يَا فُلَان ve cemʹinde يَا فُلُونَ derler. Ve müfred mü΄ennesinde يَا فُلَةُ ve tesniyesinde يَا فُلَتَانِ ve cemʹinde يَا فُلَاتُ derler. Ve Sîbeveyhi eşʹârdan mâ-ʹadâ mahalde يَا فُلُ deyip يَا فُلَانُ demeği irâdeden menʹ ve redd eyledi. Ve baʹzen müfred mü΄ennesinde يَا فُلَاةُ dahi derler ve يَا فُلَ dahi derler lâm’ın nasbıyla ki يَا فُلَةُ demektir, hâ΄ hazf olundu. Şârih der ki vech-i mezkûr üzere يَا فُلُ kelimesi ʹinde’l-Muberred يَا فُلَانُ dan mürahham değildir, belki ʹalâ-hidetin kelime-i mahsûsadır. Ve Sîbeveyhi dedi ki kezâlik mürahham değildir, belki bâb-ı nidâda sîga-i mürteceledir ve baʹzen nidânın gayrıda istiʹmâl olunur. Ve Benû Esed müfred ve tesniye ve cemʹ ve müzekker ve mü΄enneste lafz-ı vâhid ile istiʹmâl ederler. Ve Benû Esed’den mâ-ʹadâ ʹArablar tesniye ve cemʹ ve tezkîr ve te΄nîsle istiʹmâl ederler.