Kamus-ı Muhit - الأصيل maddesi

اَلْأَصِيلُ [el-aṡîl] (أَمِيرٌ [emîr] vezninde) ve

اَلْأَصِيلَةُ [el-aṡîlet] (hâ’yla) Helâk maʹnâsınadır. Ve mevt maʹnâsınadır; أَصَالَةٌ [aṡâlet]-i mezkûrdan me΄hûz ismdir. Ve

أَصِيلُ [Aṡîl] Endelus’te bir belde ismidir. Ve köklü nesneye denir; yukâlu: شَيْءٌ أَصِيلٌ أَيْ لَهُ أَصْلٌ وَعِرْقٌ Ve neseb sâhibi adama ıtlâk olunur; yukâlu: رَجُلٌ أَصِيلٌ أَيْ لَهُ أَصْلٌ Ve re΄y ve tedbîri sâbit ve metîn olarak dûr-endîş ve ʹâkıbet-bîn adama ıtlâk olunur; yukâlu: هُوَ أَصِيلٌ أَيْ عَاقِبٌ ثَابِتُ الرَّأْيِ Ve ikindi ile akşam aralığına denir ki âhir-i nehârdır; tekûlu: لَقِيتُهُ أَصِيلًا أَيْ عَشِيًّا Cemʹi أُصُلٌ [uṡul] gelir zammeteynle ve أُصْلَانٌ [uṡlân] gelir hemze-i mazmûme ile ve آصَالٌ [âṡâl] gelir hemze-i memdûde ile ve أَصَائِلُ [aṡâ΄il] gelir. Ve أُصْلَانٌ [uṡlân] kelimesinin musaggarında nâdir olarak أُصَيْلَانٌ [uṡaylân] denir ve gâhca أُصَيْلَالٌ [uṡaylâl] denir nûn’u lâm’a ibdâlle. Şârih der ki bir kelime cemʹde ednâ-yı ʹaded üzere musaggar olur, yaʹnî cemʹ-i kıllet vezninden tasgîr olunur ve cemʹ-i kıllet أَفْعُلٌ [efʹul] ve أَفْعَالٌ [efʹâl] ve أَفْعِلَةٌ [efʹilet] ve فِعْلَةٌ [fiʹlet]tir, أُصْلَانٌ [uṡlân] kelimesi bunlardan olmamakla şâzz oldu.

Vankulu Lugatı - الأصيل maddesi

اَلْأَصِيلُ [el-eṡîl] (hemzenin fethi ve ṡâd’ın kesri ve meddiyle) İkindi vaktinden akşam vaktine varınca olan zamândır. Ve

أَصِيلٌ [eṡîl] Kavî maʹnâsına da gelir; yukâlu: رَجُلٌ أَصِيلُ الرَّأْيِ أَيْ مُحْكَمُ الرَّأْيِ Ve

أَصِيلٌ [eṡîl] Ulu maʹnâsına da gelir; yukâlu: مَجْدٌ أَصِيلٌ أَيْ ذُو أَصَالَةٍ وَفَخَامَةٍ