Kamus-ı Muhit - الإرباع maddesi

اَلْإِرْبَاعُ [el-irbâʹ] (hemzenin kesriyle) رِبْعٌ [ribʹ] gibi sıtma dört günde bir tutmak maʹnâsınadır; yukâlu: رُبِعَ الرَّجُلُ كَمَا ذُكِرَ وَأُرْبِعَ عَلَى الْمَجْهُولِ فَهُوَ مَرْبُوعٌ وَمُرْبَعٌ إِذَا أَصَابَتْهُ الرِّبْعُ مِنَ الْحُمَّى Ve koyun ve keçi dördüncü yaşına ve sığır ve çatal tırnaklı beşinciye ve zâtu’l-huff yaʹnî deve yedinciye girmek maʹnâsınadır; yukâlu: أَرْبَعَتِ الْغَنَمُ إِذَا دَخَلَتْ فِي السَّنَةِ الرَّابِعَةِ وَأَرْبَعَتِ الْبَقَرُ وَذَاتُ الْحَافِرِ فِي الْخَامِسَةِ وَذَاتُ الْخُفِّ فِي السَّابِعَةِ Ve nâs bahâr eyyâmına girmek, ʹalâ-kavlin dördüncü olmak yâhûd menzil-i رَبِيعٌ [rebîʹ]de otlak talebinden müstagnî olarak ikâmet eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: أَرْبَعَ الْقَوْمُ إِذَا صَارُوا فِي الرَّبِيعِ أَوْ صَارُوا أَرْبَعَةً أَوْ قَامُوا فِي الْمَرْبَعِ عَنِ الْإِرْتِيَادِ وَالنُّجْعَةِ Ve nâkanın rahimi kapanmakla erkeğin menîsini kabûl eylemeyip kısır kalmak maʹnâsınadır; yukâlu: أَرْبَعَتِ النَّاقَةُ إِذَا اسْتَغْلَقَتْ رَحِمُهَا فَلَمْ تَقْبَلِ الْمَاءَ Ve kuyunun suyu çoğalmak maʹnâsınadır; yukâlu: أَرْبَعَ مَاءُ الرَّكِيَّةِ إِذَا كَثُرَ Ve sulanmış deve suya çabuk ricʹat eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: أَرْبَعَ الْوِرْدُ إِذَا أَسْرَعَ الْكَرَّ أَيْ أَسْرَعَتِ الْإِبِلُ الْكَرَّ إِلَى الْوِرْدِ فَوَرَدَتْ بِلاَ وَقْتٍ Ve deveyi sâhibi su içmek bâbında müseyyeb eylemek maʹnâsınadır ki dilediği vaktte varıp içer ola; yukâlu: أَرْبَعَ الْإِبِلَ إِذَا تَرَكَهَا تَرِدُ الْمَاءَ مَتَى شَاءَتْ Ve çok cimâʹ eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: أَرْبَعَ فُلاَنٌ إِذَا أَكْثَرَ مِنَ النِّكَاحِ أَيِ الْجِمَاعِ Ve sâ΄il bir adamdan bir nesne isteyip gittikten sonra yine dönüp istemek maʹnâsınadır; yukâlu: أَرْبَعَ السَّائِلُ إِذَا سَأَلَ ثُمَّ ذَهَبَ ثُمَّ عَادَ Ve hastanın ʹiyâdesini iki gün terk edip üçüncü gün ʹiyâde eylemek maʹnâsınadır; yukâlu: أَرْبَعَ الْمَرِيضَ إِذَا تَرَكَ عِيَادَتَهُ يَوْمَيْنِ وَأَتَاهُ فِي الْيَوْمِ الثَّالِثِ

Vankulu Lugatı - الإرباع maddesi

اَلْإِرْبَاعُ [el-irbâʹ] (hemzenin kesriyle) Koyun dördüncü yaşa girse ve sığır ve bütün tırnaklı hayvân beşinci yaşa girse. Ve deve kısmı yedinci yaşa girse أَرْبَعَ يُرْبِعُ إِرْبَاعًا derler, mukaddemâ zikr olunan maʹnâdan me΄hûzdur. Ve sıfatında هُوَ فَرَسٌ رَبَاعٌ وَهِيَ فَرَسٌ رَبَاعِيَةٌ derler Ve

إِرْبَاعٌ [irbâʹ] Deveyi vakt-i rebîʹde otlatmağa dahi derler; yukâlu: أَرْبَعَ فُلَانٌ إِبِلَهُ بِمَكَانِ كَذَا إِذَا أَرْعَاهَا فِي الرَّبِيعِ Ve

إِرْبَاعٌ [irbâʹ] Bir kimsenin devesi dört günde bir suya gelmeğe dahi derler; yukâlu: أَرْبَعَ الرَّجُلُ إِذَا وَرَدَتْ إِبِلُهُ رِبْعًا Ve

إِرْبَاعٌ [irbâʹ] Tâzelikte veledi hâsıl olmağa dahi derler; yukâlu: أَرْبَعَ الرَّجُلُ إِذَا وَلَدَ لَهُ فِي الشَّبِيبَةِ Ve

إِرْبَاعٌ [irbâʹ] Kavm dört nefer olmağa dahi derler; yukâlu: أَرْبَعَ الْقَوْمُ إِذَا صَارُوا أَرْبَعَةً Ve

إِرْبَاعٌ [irbâʹ] Vakt-i rebîʹa dâhil olmağa dahi derler; yukâlu: أَرْبَعُوا إِذَا دَخَلُوا فِي الرَّبِيعِ Ve

إِرْبَاعٌ [irbâʹ] Yaz menzilinde ikâmet edip otlak talebinden müstagnî olmağa dahi derler; yukâlu: أَرْبَعُوا إِذَا أَقَامُوا فِي الْمَرْبَعِ عَنِ الْإِرْتِيَادِ وَالنُّجْعَةِ أَيْ عَنْ طَلَبِ الْكَلَإِ Ve

إِرْبَاعٌ [irbâʹ] Hummâ-yı رِبْعٌ [ribʹ] tutmağa dahi derler; yukâlu: أَرْبَعَتْ عَلَيْهِ الْحُمَّى وَهُوَ لُغَةٌ فِي رَبَعَتْ Ve gâh olur أُرْبِعَ dahi derler binâ-i mechûl üzere ki bu رُبِعَ فَهُوَ مَرْبُوعٌ dediklerinde lügattır. Ve fi’l-hadîsi: “أَغِبُّوا فِي عِيَادَةِ الْمَرِيضِ وَأَرْبَعُوا إِلَّا أَنْ يَكُونَ مَغلُوبًا” Ve أَرْبِعُوا lafzının maʹnâsı “İki gün ʹiyâdeti terk edip üçüncü gün ʹiyâdete ʹavdet edin” demek olur.