اَلأَذْرَبِيُّ [el-Ežrebiyy] Şârihin takyîdi üzere أَزْهَرِيٌّ [ezheriyy] vezninde) Îrân’da žerbaycân eyâletinin ism-i mensûbudur. Şârih der ki bunda kıyâs olan أَذَرِيٌّ [Ežeriyy] denmektir, bilâ-yâ΄, niteki Râme-hurmuz’de رَامِيٌّ [Râmiyy] denir. Ve bi’l-cümle mürekkebâtta şatr-ı evvele nisbet olur, lâkin bâb mâddesinde tafsîl olunduğu üzere kıyâs-ı merkûm muttaride değildir. Ve bu, menhût cümlesinden olur. Ve işbu أَذْرَبِيجَان kelimesinde mevâniʹ-i sarftan beş mâniʹ müctemiʹ olmuştur: ʹucme ve taʹrîf ve te΄nîs ve terkîb ve elif ü nûn-ı mezîdetândır. Ve maʹlûm ola ki asl أَذْرَبِيجَان kelimesi elifin meddiyledir, Burhân-ı Ḵâṯıʹ’ın beyânı üzere lafz-ı Fârisîdir. Fi’l-asl آذربايكان [žerbâygân] dır ki Îrân’da vilâyet adıdır, Tebrîz onun kâʹidetü’l-mülküdür. Menkûldür ki vaktâ ki Oġuz nâm emîr gelip o milketi nezʹ ve teshîr eyledikte Evcân nâm merg-zârı pek pesend edip emr eyledi her adam birer etek toprak getirip bir mahalde yığdılar, hattâ kendisi dahi getirdi. Ve bu vechile yer ʹazîm ve ʹâlî tepe hâsıl olmakla o tepeye آذربايكان [žerbâygân] dediler ki آذر [âžer] lügat-ı Türkîde yüksek ve بايكان [bâygân] ʹuzamâ΄ maʹnâlarına olmakla maʹnâ-yı Türkîsi kibâr tepesi demek olur, baʹdehu o ülke onunla müştehir olmuştur. Ve muʹarrebinde آذربايجان [žerbâycân] ve tahfîfle آذربيجان [žerbaycân] ve bilâ-med أذربيجان [Ažerbeycân] derler.
Sitemizde detaylı hızlı ve kolay arama ekranı